Özet
YAZARI BİLİNMEYEN BİR MENÂSİK-İ HAC KİTABI: DELÎLÜ’L-HUCCÂC VE’L-ÜMMİYYÎN Fİ-TAHSÎL-İ UMÛRI’D-DÎN -SES BİLGİSİ-
Hac ibadetini doğru ve güvenli bir şekilde yerine getirebilmek için hacılara kılavuz niteliğinde pek çok eser kaleme alınmıştır. Kaleme alınan bu eserler genellikle haccın nasıl yapılacağını anlatan menâsik-i hac ve hac güzergahını anlatan menâzil-i hac türündeki eserlerdir. Delîlü’l-Huccâc ve’l-Ümmiyyîn fi-Tahsîl-i Umûrı’d-dîn adlı eser menâsik-i hac türünde kaleme alınmıştır. Ancak eserin sonunda hac konaklarıyla ilgili bilgilere de yer verilmiştir. Müellifi belli olmayan eserin tespit edilen tek nüshası Milli Kütüphaneye 06 Mil Yz A 9156 yer numarasıyla kayıtlıdır. 120 varak olan eser nesih yazı türüyle kaleme alınmış olup harekelidir. Eser, otuz iki baptan oluşmakta olup H. 1105 M. 1694 yılında kaleme alınmıştır. Eserin ilk varaklarında müellif; eserin adı, eserin kaleme alınış tarihi, eseri yazma amacı ve eserin içeriği hakkında bilgiler vermektedir. Özellikle okuma yazma bilmeyen Müslümanlara hac görevlerini yerine getirmede yol göstermek amacıyla yazılan eserin dili bu gayeye uygun olarak sade ve anlaşılırdır. Eserde yer yer Eski Anadolu Türkçesi özellikleri görülmektedir.
Bu çalışmada bugüne kadar üzerinde herhangi bir çalışma yapılmayan Delîlü’l-Huccâc ve’l-Ümmiyyîn fi-Tahsîl-i Umûrı’d-dîn adlı eser şekil ve muhteva özellikleri açısından tanıtılmış ayrıca eser ses bilgisi açısından incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Delîlü’l-Huccâc ve’l-Ümmiyyîn fi-Tahsîl-i Umûrı’d-dîn, Eski Anadolu Türkçesi, harekeli metin, menâsik-i hac, menâzil-i hac.