Özet
TÂHİRÜ’L-MEVLEVÎ’NİN EDEBİYAT TERİM VE KAVRAMLARINA DAİR ÜÇ ESERİNDE KLASİK TÜRK EDEBİYATI HAKKINDA BAZI MÜLAHAZALAR
Hem divan sahibi bir şair hem de edebiyat araştırmacısı olan Tâhirü’l-Mevlevî çok sayıda eser vermiş velut bir şahıstır. Daha çok edebiyat tarihi ve klasik Türk edebiyatı üzerine araştırma ve incelemelerde bulunan Tâhirü’l-Mevlevî edebiyat terim ve kavramlarına dair eserler de kaleme almıştır. Bu eserlerin çoğunda klasik Türk edebiyatına ait terim ve kavramları açıklarken klasik Türk edebiyatıyla ilgili çeşitli konulardaki düşüncelerine de yer vermiştir. Bunlar genellikle Tanzimat’tan sonra klasik Türk edebiyatına eleştiri yöneltilen konularla alakalıdır. “Edebiyat Lügatı”, “Edebiyat Kaideleri” ve “Tedrîsât-ı Edebiyyeden Nazm ve Eşkâl-i Nazm” adlı eserlerin satır aralarından derlenen bu düşüncelerin ele alındığı bu çalışma ile Tâhirü’l-Mevlevî’nin klasik edebiyatın ve Osmanlı kültürünün içinden biri olarak meselelere nasıl yaklaştığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca bu meseleler açısından niteliklerine göre oldukça fazla veri sunan söz konusu eserlerden hareketle Tâhirü’l-Mevlevî’nin tenkitçi kimliği de ortaya konmaya çalışılmıştır. Makalede öncelikle çalışmaya kaynak teşkil eden edebiyat terim ve kavramlarına dair eserler tanıtılmış, daha sonra ise Tâhirü’l-Mevlevî’nin söz konusu görüşleri klasik Türk edebiyatıyla ilgili tartışmalar hakkında yapılmış çalışmalardaki tasnif sistemine göre ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler
Tâhirü’l-Mevlevî, tenkit, tartışma
