Özet
TÜRKÇE DİL BİLGİSİ ÇALIŞMALARINDAKİ BİRLEŞİK YAPI SORUNUNUN “EK” TARAFI
Türk dilinin grameriyle ilgili hangi unsur olursa olsun, bir yapısı ve bir de görevi/işlevi vardır. Görevini de ancak sahip olduğu yapıda yerine getirebilir. Yani, yapı ile görev arasında bir ilişki bulunmaktadır. Ancak dil bilgisi çalışmalarında morfofonemik unsurlar, morfofonetik bağımlılıklarla açıklanmaya çalışıldığı için, yapının (ve ona ait bilginin) işlenişi sorunlu ve tartışmaya açık birçok hususu içermektedir. Sesten cümleye kadar bütün gramer unsurları bu sorunlu yapı konusunun, kendilerine göre şekillenen farklı başlıklarını temsil etmektedir. Eklerin yapısı da bu başlıklardandır. Eklerin yapısına göre tasnifi konusunda genellikle basit ve birleşik şeklinde ikili bir yapı sınıflamasının kabul gördüğü bilinmektedir. Ancak eklerde bu şekildeki gibi bir yapı tasavvuru ve tasnifinin Türkçenin ekleşme düzenine uygun olmadığı ifade edilmelidir. Nitekim, söz konusu iki yapı türünün hem müstakil hem de birbirlerine muadil birer sınıf oluşturmaları noktasında dikkate alınan ölçü/ölçülerin pek sağlıklı olmadığı görülmektedir. Bu husustan hareketle, çalışmada birleşik ekin üst yapı kimliğinin ve üst yapıda kendisine bağlı alt yapı sınıflarının hangi esaslara dayalı olarak biçimlendirildiği ele alınacaktır. Bu biçimlendiriliş, kaçınılmaz bir şekilde, basit ek yapısının karşıtlığında sorgulanmayı gerektirmektedir.
Anahtar Kelimeler
yapı, ek, görev, basit, birleşik.
