Özet
UYGUR HALK HİKÂYELERİNDE TESPİT EDİLEN İNANÇ UNSURLARI VE BU UNSURLARIN ESKİ TÜRK İNANÇ SİSTEMİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ
“Önce söz vardı” söylemiyle kutsal kitaplarda karşımıza çıkan ve ‘söz’ün doğuşunu insanın varoluşundan da önce bir zamana dayandıran düşüncenin yansımalarını yakından takip edebileceğimiz bir anlatı türü olan halk hikâyeleri, şüphesiz, halkın içinden doğan;sözlü ve kültürel mirası en güzel biçimde bize aktaran sözel birikimlerdir.Halk hikâyelerinden hareketle bu hikâyelerin ait olduğu muhite dair sosyo-kültürel,geleneksel,dinî birtakım çıkarımlarda bulunabilmemiz mümkündür. Uygur Türklerinin halk edebiyatı incelendiğinde zengin içerikli bir halk hikâyesi varlığı ve oluşumu dikkat çekmektedir.Bu hikâyeler,içinde barındırdığı inanç unsurları yönünden incelendiğinde söz konusu inanç unsurlarının,hikâyelere çok geniş biçimde yerleştirildiği;hemen her halk hikâyesinde birtakım inanç unsurlarının bulunduğu görülmektedir.İnanç unsurlarının Uygur halk hikâyeleri üzerindeki etkileri ve yansımaları daha ziyade İslamî perspektiften gözlemlenebilir mahiyette olup hikâyelerde belli başlı kutsallıklara ve halk arasında zamanla kült halini almış birtakım tabiat unsurlarına da yer verilmiş olduğu görülmektedir.İnanç unsurlarının Uygur halk hikâyeleri üzerindeki nüfuzundan hareketle çalışmada söz konusu inanç unsurları şu dört halk hikâyesi üzerinden tespite çalışılmıştır:
1. Kamerşah İle Şemsi Canan
2. Tahir İle Zühre
3. Âşık Garip İle Şahsenem
4. Senuber
Anahtar Kelimeler
Anahtar Kelimeler:Halk hikâyesi,inanç,eski Türk inanç sistemi,kutsallık,halk edebiyatı,kültür.
