Özet
A. BEHRAMOĞLU’NUN A. S. PUŞKİN’DEN YAPTIĞI ŞİİR ÇEVİRİLERİNDEKİ ZAMANSAL FARKLILIKLAR: SORUNLAR VE ÇÖZÜMLER
Bu çalışmanın amacı, Ataol Behramoğlu’nun Aleksandr Sergeyeviç Puşkin (1899-1937)’den Türkçeye çevirdiği bazı şiirlerdeki leksikolojik birimlerde Zamansal Farklılık’tan kaynaklanan anlam daralması ve genişlemesini erek dilde çevirmenin hangi çeviri yöntemleriyle aştığını tespit etmektir. Bu amaçla, Behramoğlu’nun çevirileri topladığı Rusça-Türkçe bakışımlı Seviyordum Sizi, Seçme Şiirler (2012) adlı çeviri seçkisi araştırmanın hareket noktası/evreni olarak tespit edilmiştir. Seçkideki 68 şiir çevirisi Olasılığa Dayanmayan Örnek Seçim Yöntemi ile taranarak 20 şiir örneklem olarak alınmıştır. Kaynak metnindeki örneklemlerdeki Zamansal Farklılık’tan kaynaklanan anlam yitimi ve genişlemesine uğrayabilecek leksikolojik birimler kaynak metnin sözlükleri aracılığıyla saptanmıştır. Kaynak metinde anlam daralması ve genişlemesi potansiyeline sahip, hatta kaynak metinde belirleyici işleve sahip olup erek metinde görmezden gelinen leksikolojik birimler Türkçedeki özdeşleri ile eşdeğerlik açısından karşılaştırılmıştır. Elde edilen bulgular içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Behramoğlu çevirilerinde Zamansal Farklılık(ZF)’tan kaynaklanan zorlukları erek dile aktarırken James Holmes’in “Tarihselleştirerek çeviri” ve “Yenileştirerek çeviri” teknikleri ile aşmaya çalıştığı tespit eidlmiştir. “Tarihselleştirerek çeviri” ve “Yenileştirerek çeviri” türlerine erişmek için de 5 çeviri yönteminin kullanıldığı saptanmıştır. Mevcut çalışmadaki bulguların Rusçadan Türkçeye yapılacak çeviri çalışmaları ve çeviri eleştirilerinde yol gösterici olacağı beklenmektedir.
Anahtar Kelimeler
Şiir çevirisi, çeviri karşılaştırması, eşdeğerlik, Rusçadan Türkçeye çeviri eleştirisi.
