Özet
KİMLİK VE KÜLTÜREL BELLEK BAĞLAMIMDA ÖZBEKLERDE TOY VE DUA: HATAY OVAKENT ÖRNEĞİ
Türk tarihinde önemli bir yeri olan törenler, binlerce yıllık bir maziye sahip olan Türk tarihini, çeşitli evreler geçirmiş olsa da devam eden tarihi bir kültürün parçası olduğunu göstermesi açısından önemlidir. Dünya üzerinde var olan milletler, kültür ve gelenek bakımından birbirinden ayrı ve farklı olmanın yanı sıra hepsinin kendine has değerler dizisi vardır. Bu bağlamda Türk tarihinde karşımıza çıkan toy geleneği oldukça dikkat çekicidir. Aynı zamanda Türk kültür ve geleneğine has izler taşımaktadır. Gelenek ve görenekler toplum hayatını düzenleyen değerler bütünü olarak karşımıza çıkmış ve bu gelenek içinde birtakım törenler ortaya çıkmıştır. Toy törenleri, ilk etapta karşımıza hükümdar tarafından halka verilen ziyafet olarak karşımıza çıkmıştır. Verilen ziyafetler genelde halkın hükümdarı tanıması için yapılmıştır. Tarih sahnesinde daha sonra karşımıza evlenme geleneği içinde çıkmıştır. İki genç insanın evlenmesi ve yuva kurması için yapılan tören ve ziyafetler, toy olarak adlandırılmıştır. Toy, daha sonraları ise anlam genişlemesine bağlı olarak Türk toplumlarında yapılan bütün ziyafetler için kullanılmıştır. Türk kültür tarihi içinde zamanla toylar kendine has bir muhtevaya sahip olmuş, değişik amaç ve şekillerde icra ortamı bulmuştur. Toylar birer tören olduğu gibi aynı zamanda insanları bir araya getiren birlik ve beraberliğin pekişmesinde, geleneğin devamını ve gelecek nesillere de aktarılmasını sağlamıştır. Toylar bu bağlamda ele alındığında kültür ve geleneğin gelecek kuşaklara aktarımı bağlamında oldukça önemli bir yere sahip olmuştur. İslamiyet’in kabulünden sonra Türk dünyasında törenler aynı zamanda duaların yapıldığı toplantı ve ziyafetlere de dönüşmüştür. Özellikle belanın def edilmesi için yapılan dua törenlerinde dua sahibi kurban kesip yaşadığı köy veyahut mahalledeki kişilere yemek ikram etmekte ve dua almaktadır.
Anahtar Kelimeler
Toy, Dua, Ziyafet, Ovakent Özbekleri, Özbek, Gelenek.
