Özet
SEMİH TEZCAN’IN NOTLARINA GÖRE BİR “ÇEKİMLEYEN” PROFİLİ
Bilindiği gibi “matbaa”nın icadından önce eserlerin “müstensih”ler yani “çekimleyen”ler tarafından çoğaltıldığı çağda yazarın kaleminden çıkmış olan “hatt-ı dest (el yazması)” nüshası ve bu nüshanın kopya ya da kopyaları söz konusudur. Kopyalama işinin “insan eli”yle yapılması kopyalayan kişinin yani çekimleyenin (müstensih) mental ya da fiziki yönden metne “dahl”ini de kaçınılmaz kılmıştır. Buna bağlı olarak “Müellifin/Yazarın elinden çıkan “çekimleyenin dahl”inden arınmış metne ulaşmak için “filolojik” yönden nasıl ve ne gibi sorgulama ve irdelemeler yapılabilir?” sorusuna bir cevap denemesi olarak Semih Tezcan’ın bir 14. yüzyıl eseri olan Muhammed’in Ferruh u Hümâ mesnevisinin 17. yüzyılda çekimlenmiş kopyasının yeni bir edisyonunu çalışırken izlediği yöntem ve saptamalarından bazı seçmeler tarafımızca bir araya getirilip örneklenmek istenmiştir. Semih Tezcan, eserin yeni bir edisyonunu ortaya koyarken, yazma metin ile yazarının yanı sıra çekimleyeni de odak noktasına oturtmuş “çekimleyen”i de sorgulayarak edisyon kritikte en somut, en doğru, en “asıl” metni elde etmeye çalışmıştır. Aynı zamanda çekimleyenin, metne odaklanmış günümüz insanının farkına varmadığı o “görünmez” olan “insan”ın “yerini ve işlevini” de görünür kılmıştır.
Anahtar Kelimeler
mesnevi, Eski Anadolu Türkçesi, Ferruh u Hümâ, çekimleyen, çekimleyen hatası, çekimleyen yanılgısı.
