Özet
TÜRK KÜLTÜRÜ VE DERLEME SÖZLÜĞÜ’NDE MEYVELER VE MEYVE ADLANDIRMALARI (Şekline, Rengine, Tadına ve Olgunlaşma Dönemine Göre Adlandırmalar)
Türk Dil Kurumu tarafından 1930-1960 yılları arasında yapılan derleme faaliyetleri sonucunda 12 ciltlik Derleme Sözlüğü oluşmuştur. Derleme Sözlüğü çalışmasıyla Anadolu’da yaşayan halkın günlük konuşma dilindeki yaşamın her alanını kapsayan zengin söz varlığı ortaya çıkmıştır. Bu söz varlığı içinde meyve isimleri de geniş bir yer tutmaktadır. Anadolu’daki halk, günlük konuşma dilinde yer verdikleri bu meyveleri isimlendirirken belirli ölçütler kullanmıştır. Ölçüt olarak meyveler; tadına, rengine, şekline ve olgunlaştığı döneme göre Anadolu halkı tarafından meyve adlandırmasında kullanılmıştır.
Çalışmanın giriş kısmında meyvelerin Türk kültüründeki yerine değinilmiştir. Daha sonra meyve adları; şekline göre, rengine göre, tadına göre ve olgunlaşma dönemine göre biçiminde sınıflandırılmıştır. Sözlükte bulunan meyve adlarının Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı, Dede Korkut, Divanu Lûgat-it Türk, Türk Dilinin Etimoloji Sözlüğü, Çağdaş Türkçenin Etimoloji Sözlüğü, Güncel Türkçe Sözlük, Kutadgu Bilig, Abuşka Lûgatı, An Etymological Dictionary of Pre-Thirtenth-Century Turkish, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat gibi eserlerde var olup olmadığı da tespit edilmiş, var olan kelimeler anlamları ile birlikte yazılırken, yok olan kelimeler ise (-) işaretiyle gösterilmiştir. Çalışmada Türk Kültüründe ve Derleme Sözlüğü’nde meyvelerle ve meyve adlandırmaları ile ilgili zengin söz varlığını gösterme ve bu alanda yapılan çalışmalara katkı sağlama amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Derleme Sözlüğü, Meyve, Meyvelerin Kullanım Alanı, Meyve Adlandırmaları, Türk Kültürü.
