Özet
SİVAS FOLKLORUNA DAİR MANZUM BİR HALK FIKRASI: SİVASLI EDÎB’İN HEKÎMNÂME’Sİ
Güldürü amacı taşıyan latife ve fıkra gibi anlatılar, sözlü ve yazılı kültürde zengin bir literatüre sahiptir. Bu mizahî anlatıların çoğu tahkiyevî tarzda mensur hâlde kaleme alınmışken bir kısmı manzum bir şekilde yorumlanmıştır. Osmanlı döneminde manzum şekilde yazılan fıkralardan biri de Sivaslı Edîb’in varlığı bilinmeyen Hekîmnâme’sidir. Eserin eldeki yegâne nüshası müellif hattı olup Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Kütüphanesi İsmail Saib I 1846 numarada yer almaktadır.
Sade bir Türkçe ile kaleme alınan 144 beyitlik bu manzum fıkra, mesnevi nazım şekliyle kaleme alınmıştır. Eser, şarap düşkünü bir Rind’in âşık olduğu Ermeni Hekim’e kavuşmak için oynadığı hileli oyunu konu edinmektedir. Mukaddime olarak adlandırabileceğimiz 4 beyitlik kısa bir giriş bulunan eserde; önce Ermeni Hekim ile Rind’in hâlleri uzunca tasvir edilir, ardından Rind’in Hekim’le muhaveresi, Hekim’i elde etmek için yaptıkları ve ona kavuşma süreci anlatılır.
Bu çalışmada Hekîmnâme adlı varlığı bilinmeyen manzum fıkra ile müellifi Sivaslı Edîb mevzubahis edilmiştir. Giriş bölümünde kısaca fıkra ve letaif bahsine değinilmiştir. İlk bölümde eldeki verilerden hareketle Hekîmnâme’nin müellifi Sivaslı Edîb’in hüviyetine dair yorumlarda bulunulmuştur. İkinci bölümde Hekimnâme’nin bilinen tek nüshasının tanıtımı yapılarak dil ve üslup özellikleri ile imla hususiyetlerine değinilmiş, ardından da eserin özetine yer verilmiştir. Son bölümde de incelenen eserin aslı Latinize bir halde sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Sivaslı Edîb, Hekîmnâme, Manzum Fıkra, Latife, Mizah.
