Özet
TÜRKİYE’DE MEYDANA GELEN DEPREM FELÂKETLERİNİN ÖZBEK ŞİİRİNE YANSIMASI
Üç taraftan denizlerle çevrili olan Türkiye coğrafi olarak Asyalı, Avrupalı, Ortadoğulu ve Akdenizli olan ender bir ülkedir. Dünya deniz güzergâhları açısından en önemli boğazlara (İstanbul ve Çanakkale) sahip, jeostratejik ve jeopolitik konumu itibariyle eşsiz bir ülke olan Türkiye aynı zamanda dünyadaki en yoğun deprem fay hatlarının üzerinde bulunmaktadır. Dolayısıyla tarih boyunca birçok yıkıcı depremlere sahne olan Türkiye’de yüz binlerce insan hayatını kaybetmiş, milyonlarcası da sakat kalmıştır. Ayrıca depremler sebebiyle Türkiye’de büyük maddi kayıplar da yaşanmıştır. Türkiye tarihindeki en korkutucu depremlerin sonuncusu 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli on ilimizde sadır olmuştur. Bu deprem neticesinde on binlerce insan hayatını kaybetmiştir. Yine on binlercesi yaralanmış, sakat kalmıştır. Depremin meydana geldiği şehirler adeta enkaza dönüşmüştür. Dünya genelinden arama-kurtarma, maddi ve manevi yardımlar yapılmıştır. İlk günden yardıma koşan ülkelerden biri Özbekistan olmuştur. Özbek Türkleri de halk olarak bağışlar toplamış, Türkiye’ye yardımlar göndermiştir. Bununla birlikte Özbek Türklerinin manevi anlamda ortaya koyduğu vefa ve sevgi, edebiyat sahasında yaşanmıştır. Meselâ, 20. ve 21. asırlarda Türkiye’de meydana gelen bazı büyük depremler Özbek şiirine yansımıştır. Bu şiirler kronolojik olarak 1910’lu yıllarda Kars ve Ardahan ile 2023 yılında Kahramanmaraş merkezli on ilde meydana gelen büyük depremlerle ilgilidir. Söz konusu şiirler Türkiye Türklerine başsağlığı ve sabır dileme, dualarda bulunma, Türk-İslâm dünyasını acilen Türkiye ve halkına maddi-manevi yardımda bulunmaya davet; Türk milletini düşmanlarını sevindirmemek adına dimdik ayakta durmaya çağrı, Türkiye Türklerinin derdinin Özbek Türklerinin derdi olduğu gibi tema ve muhtevalardan oluşmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Türkiye, deprem, Kahramanmaraş, Özbekistan, Özbek şiiri.
