Özet
ANADOLU EFSANELERİNİN ON KÖK DEĞER AÇISINDAN İNCELENMESİ
Değerler, bir toplumun ortaya koyduğu, toplumu var eden ve yönlendiren kültürel unsurlardır. Toplumun, varlığını sürdürebilmesi için nesilden nesile aktarılmaları gerekir. Bu aktarımı sağlamada halk anlatmaları dediğimiz destan, masal, halk hikâyesi, fıkra ve efsaneler son derece önemlidir. Çünkü bu anlatmalar sözlü, yazılı ve elektronik ortamda yer alan anlatılardır. Bu anlatılara belirtilen ortamlardan birinden ulaşarak dinleyen ve okuyanlar değerleri de öğrenmiş olacaklardır.
Efsaneler, bilimin çok gelişmediği ve yaygınlaşmadığı dönemde insanların, çevrelerinde gördükleri bir takım oluşumların meydana geliş serüvenleriyle ilgili oluşturulan metinlerdir. Bu metinler, içlerinde barındırdıkları kültürel unsurları dolayısıyla değerler eğitimini, gelecek nesillere ulaştırırlar.
Efsanelerin eğitici ve değer kazandırıcı işlevleri mevcuttur. Özellikle değer eğitimi açısından incelendikleri zaman, efsanelerin çok zengin oldukları ve değer eğitimi amacıyla kullanılabilecek halk anlatısı türü oldukları görülecektir. Bu çalışmanın temel amacı da, değerler açısından zengin olduğu düşünülen efsanelerin, bu yönünü ortaya koymak ve değer eğitiminde kullanılabileceklerini belirlemektir.
Bu amaçla çalışmada, Saim Sakaoğlu’nun 101 Anadolu Efsanesi kitabı, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 2019 yılında yayımlanan Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda yer alan on kök değere (adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik, yardımseverlik) göre nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi ile incelenip yorumlanacaktır.
Anahtar Kelimeler
Halk anlatıları, efsane, değer, değerler eğitimi
