Özet
III. MURAD’IN TÜRKÇE DÎVÂN VE KİTÂBÜ’L-MENÂMÂT ADLI ESERLERİNDEKİ İŞTİKAK VE TEKRİR SANATI ÖRNEKLERİ ÜZERİNDEN BİR ÜSLUP DEĞERLENDİRMESİ
Bu çalışma, Osmanlı Devleti’nin topraklarının en geniş sınırlarına ulaştığı bir dönemin sultanı olan III. Murad’ın [ö. 1003/1595] Türkçe Dîvân ve Kitâbü’l-Menâmât adlı eserlerinde çok sık bir biçimde kullandığı tekrir ve iştikak sanatı örnekleri hakkındadır. Bununla beraber ismi Murad ve mahlas olarak kullandığı Murâdî lafızlarını kelimenin gâye, istek, amaç vb. anlamları ile birlikte mükerrer bir biçimde kullandığı örnekler incelenecektir. III. Murad’ın, şeyhi Şücâ’ya yazdığı, günlük hadiseleri aktardığı, tasavvufa dair merak ettiklerini sorduğu, ruhi bunalımlarını ve manevi yolculuğunu paylaştığı mektuplarında dili oldukça sade, anlaşılır ve tasannudan uzaktır. Uyku ile uyanıklık arasında bir hâldeyken işittiği nidâları, vâkı’aları, kendisine gelen ilhamları; gördüğü rüyaları aktarılırken dil birden değişmekte, özellikle tekrir ve iştikak sanatı örnekleri sıkça karşımıza çıkmaktadır. Bu durum şiirlerinde de geçerlidir. Tasavvuf vadisi dışındaki gazellerinde kullandığı dil ile tasavvufi şiirlerindeki dili birbirinden farklı olan III. Murad’ın bu dil tercihi eserlerinden örneklerle ortaya konulacaktır.
Anahtar Kelimeler
III. Murad, Kitâbü’l-Menâmât, İştikak, Tekrir, Terdid, Üslup
