Özet
TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDA TOPRAKLA İLGİLİ BEDDUA SÖZLERİ
Toprak, başlıca geçim kaynakları tarım ve hayvancılık olan Türkiye Türkçesi ağız konuşurlarının maddi, manevi yaşamlarının merkezinde konumlanmaktadır. Dini inanışlar bakımından yaratılışın başlangıcı ve yaşamın bitişiyle de doğrudan ilişkilendirildiği için kutsiyet de atfedilen toprak kavramı, toplumun zihninde önemli bir yer tutmakta bu, doğal olarak dile de yansımaktadır. Bu çalışmada toplumun zihnindeki toprak algısının beddua sözleri üzerinden nasıl dışa vurduğunun anlaşılması amaçlanmıştır. Hangi durumlarda sarf edilen bedduaların toprakla ilişkili olduğu, bunlarda hangi bağlamlarda hangi toprak sözlerinin seçildiği ve bu sözlerin hangi anlamları karşıladığı tespit edilmiştir. Bu maksatla Türkiye Türkçesi ağızlarına dair çalışmalardaki deşifre ağız metinleri taranarak toprakla ilgili beddualar derlenmiş, belirlenmiş olan üç araştırma sorusu doğrultusunda Tematik İçerik Analizi yapılmak üzere kodlanarak ortak temalarına göre tasnif edilmiştir. Beddua sözleri, söylendikleri anda aynı zamanda lanetleme işi de yapılmış olduğu için edim söz sınıfında kabul edilmektedir. Temalarına göre tasnif edilen toprakla ilgili beddualar dil işlevleri bakımından incelenmiş, içerdikleri toprak sözlerinin geçtikleri bağlama göre karşıladıkları anlamlar saptanmıştır. Böylece Türkiye Türkçesi ağız konuşurlarının zihnindeki toprak algısının beddualar üzerinden açığa vuran yönünün aydınlatılması amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Türkiye Türkçesi Ağızları, Anadolu Ağızları, Beddua, Kargış, Toprak, Söz Edimleri, Edim Söz, Dil İşlevleri, Tematik İçerik Analizi
