Özet
AHMET HAMDİ TANPINAR VE PAUL VALERY
Modern Türk edebiyatının önemli ismi Ahmet Hamdi Tanpınar (1901-1962) akademisyenliği yanında edebiyatın hemen hemen her türünde eserler kaleme almış sanatkârlarındandır. Romancı, hikâyeci, şair, denemeci ve edebiyat tarihçisi olan Tanpınar, şiir sanatı hakkında, kendisinin söylediğine göre Paul Valery’den etkilenmiştir. Paul Valery (1871-1945) sadece şiirleriyle değil, şiir hakkındaki görüşleri ile birçok şairi etkilemiştir. Ahmet Hamdi Tanpınar, Paul Valery’nin Mösyö Teste adlı eserini 1926 senesinde, Ankara’da okumuştur. Mösyö Teste’nin kendisini çok etkilediğini söyleyen Tanpınar, eseri, en kısa zamanda Türkçeye çevirmeye karar verir. Fakat söz konusu çeviriyi tamamlayamadan ölür. Tanpınar’ın Paul Valery’nin sanatına ve fikirlerine olan hayranlığı bu kadarla kalmaz. Fransa’ya gittiği senelerde, Valery’nin doğduğu şehri ve mezarını ziyaret eder. Bilhassa şiir hakkındaki makalelerinde sık sık Paul Valery’nin görüşlerine atıfta bulunan Ahmet Hamdi Tanpınar’ın asıl gayesi, Paul Valery’ye dair bir etüt hazırlamaktır. Paul Valery’nin Mösyö Teste adlı eserinin çevirisini tamamlayabilseydi, o kitabın giriş kısmına koyacağını düşündüğümüz bu çalışmanın notları, Tanpınar’dan kalan müsveddeler arasındadır. Dağınık, düzensiz notlar halindeki bu müsveddeler, tahmin edilebileceği gibi eski yazıdır. Tanpınar’ın el yazısı ile kaleme aldığı müsveddeleri bir araya getirerek yeni yazıya aktardık. Tanpınar’ın üstadım dediği Paul Valery hakkındaki düşüncelerini yorumlarken, Tanpınar’ın mektuplarından ve makalelerinden de faydalandık. Daha evvel Tanpınar’ın yine müsveddeleri arasında bulunan Gerard de Nerval’e dair notlarını yayınlamıştık. Şüphesiz sanatkârların etkilendikleri kaynaklar hakkındaki düşüncelerini bilmek, kendisinin sanatı hakkında yeni bakış açıları edinmemizi sağlayacaktır. Sonuç olarak Gerard de Nerval ve Paul Valery, Tanpınar şiirinin teknik ve tematik kaynaklarını temsil eden iki mühim isimdir.
Anahtar Kelimeler
Saf şiir, Valery, Tanpınar, Mösyö Teste, biyografi, poetika.
