Özet
GÜNÜMÜZ TÜRK ŞİVE VE LEHÇELERİNDE GÖSTERME SIFAT FİİL ŞEKİLLERİ
Türk dilinde sıfat fiiller hem üst işlev ve alt işlev çeşitliliği hem de bu işlevleri gerçekleştiren şekilleri (morfemleri) bakımından zengin bir içeriğe sahiptir. Bu zengin içeriğin sağlıklı bir şekilde ortaya konulabilmesinin önündeki en büyük engel, diğer gramer konularında olduğu gibi, bu eklere de şekle bağlı bir anlayışla yaklaşılmasıdır. Ancak, sayıları sınırlı da olsa son zamanlarda yapılan çalışmalarda, geleneği temsil eden bu şekilcilikten uzaklaşılmaya başlanmıştır. Türk dilinin ekleşme dizisinin karşıtlık düzenine ve eklerinin yer-yapı-işlev ilişkisine dayanarak yapılan çalışmalar, gramer unsurlarına bakışın şekilden ziyade, işleve yönelmesinde etkili olmaktadır. Bu doğrultuda, çalışmamızın esasını oluşturan gösterme işlevinin de, daha önce, Türk dilinde geçmişten günümüze kadar kullanılan ekleşme örnekleri eşliğinde hangi şartlarda, hangi şekil unsurlarıyla ortaya çıktığı kaydedilmek suretiyle, sıfat fiillere ait bir alt işlev olduğu tespit edilmiştir. Devamında, gösterme ile birlikte diğer sıfat fiil işlevleri ve onları icra eden şekiller de başka çalışmalar vesilesiyle ortaya konulmuştur. Ancak bunlar daha çok Türk dilinin tarihi şivelerini ve günümüz Türkiye Türkçesini merkeze alan çalışmalar niteliğindedir. Bu noktadan hareketle, eldeki çalışmanın oluşturulmasındaki amaç, gösterme işlevini icra eden şekillerin, Türk dilinin günümüze ait bazı şive ve lehçelerindeki örnekleriyle tespit edilmesidir.
Anahtar Kelimeler
gösterme, sıfat fiil, şekil, işlev, zaman
