Özet
AZERBAYCAN SÖZLÜK FONUNUN OLUŞUMUNDA FUZULİ'NİN YERİ
Tarihsel birlikte teşekkül etmiş Azerbaycan ve fars dilleri birbirinin gelişmesinde ve zenginleşmesinde önemli rol oynamıştır. Buna kanıt olarak modern dilinde fars diline ait çok sözcük alınmalarına varoluşu. Dilimizin zenginleşmesinde özel bir yer tutan karşılıklı ilişkiler sırasında oluşan boşlukların doldurulmasında aktif rol oynayan fars alınmaları hem semantik hem de yapısal bakımdan ilginçtir
Fars kelimelerinin Azerbaycan dilinde işlenmesi modern dilbilimcilerin ilgilendiği ve önem verdiği en güncel problemlerden biri olarak kabul edilir. Farsça kökenli kelimelerin zaman zaman Azerbaycan edebi diline dahil olarak, kendi sözcük ilişkilerini genişletmesi, anlamlarını değiştirerek semantik yönünden asıl Azerbaycan kelimeler olarak ortaya çıkması kaçınılmaz gerçektir. Dilimizde olan Fars kökenli kelimeleri belirlemek için, dil simgesel yanı sıra her iki halkın sahip olduğu edebi, tarihi, felsefi, dini, kültürel bakış açısına etki etmek gerekir. Bilindiği gibi, edebiyatımızın klasik dönemi de bu etkiden kenarda kalmamış, başta dahi Füzuli olmak üzere, Nesimi, Şirvani, Xeqani gibi klassikl?rimizin yaratıcılığında fars kökenli kelimelere özellikle tesadüf edilmiştir.
Fuzuli yaratıcılığını öğrenenlerin hepsi onun dilinde Azeri unsurlarının çoğunlukta ettiğini tartışmasız olarak kabul ederler. Elbette, burada sadece bu dilin gramer yapısındaki özellikler değil, aynı zamanda, kelimeler ve kelime yapısının bir bölümünü oluşturan frazeloji bileşikler de tasarlanmıştır. Türk bilim adamları ise bu açıdan onun dilinde bir tür "?c?milik" olduğuna işaret etmişlerdir. Çünkü Azerbaycan sözlerinin belli kısmı onların dilinde işlenen kelimelerden az da olsa farklıdır
Fuzuli dönemin sosyal-kültürel, siyasi ortamla ilgili olarak eserlerinde çalıştırdığı Azerbaycan sözlerinin üstünlüğüne, x?lqiliyin? yüksek önem vermiş, her zaman Azerbaycan dilinin halk içerisinde daha yaygın sözlerini kullanmaktan çekinmemiştir
Anahtar Kelimeler
Anahtar kelimeler: Füzuli dili, klassik şiir, sözlük terkibi, fars kök?nli kelimeler
