Özet
ESKİ UYGURCA YAPA ‘TAMAMEN’ KELİMESİNİN KÖKENİ ÜZERİNE
Türkçede, yeni kelimelerin ortaya çıkış yollarından biri de sözlükbirimleşmedir (lexicalization). Sözlükbirimleşmede ‘yeni sözlükbirime uyarlama’ ve ‘dilbilgisi üretim kurallarının dışına çıkma’ süreci sözkonusudur. Sözlükbirimleşmenin neticesinde meydana gelen yeni kelime, yapım ekleriyle meydana getirilen kelimelerden farklılık gösterir, zira sözlükbirimleşme sürecinde ortaya çıkan ek artık donmuş ve kalıplaşmış bir ektir. Ek kalıplaşması olayı (frozen) kelime yapımından ziyade kelimenin kökeninin açıklanması noktasında önemlidir. Uygurca ‘(her şeyi) kaplamak, kapsamak, birleştirmek’ anlamındaki yap- fiilinden ünlü zarffiil eki -A’nın sözlükbirimleşmesiyle yapa ortaya çıkmış olmalıdır. Eski Türkçenin hazırlanacak sözlüklerine yapa’nın eklenmesi doğru olacaktır.
Anahtar Kelimeler
Etimoloji, Uygurca, yapa ‘tamamen’, sözlükbirimleşme.
