Özet
OSMANLI - ARNAVUT MEDRESELERİNDE EBHERIN ISAGOJI ESERİNİN OKUTULMASININ İNCELENMESİ
Müslüman filozoflar birçok bilim gibi Mantığı da Antik Yunanlılardan, özellikle Aristoteles'den ödünç almıştır. Aristoteles'in Mantık hakkındaki düşünceleri ve görüşleri öğrencileri tarafından "Organon" adlı eserinde toplandığı görülmektedir. Porporius isminde bir mantıkçı "Organon"a bir "Esagoge) yazdı. Diğer eserler gibi bu da Arapça'ya çevrilmiş ve Müslüman Mantıkçılar tarafından da yorumlanmıştır. Bu gelenekte yazılan eserler arasında en çok bilinenleri Esiruddin Eb'heri’nin "Isagoji" veya "Risaletul Esirijje fil Mantik” adlı eseridir. Bu eser, Arnavut medreseleride dahil olmak üzere İslam dünyasının birçok medresesinde Mantık derslerinde en önemli eserlerden birisi olarak kullanılmıştır. Bu eser, Mantık alanındaki diğer eserlerle birlikte, geçen yüzyılın sonuna kadar var olan Arnavut medreselerindeki öğretim programının bir parçası olmuştur. Bu makalede öncelikle Ebheri’nin Isagoji eseri tanıtılıp analiz edilecek ve daha sonra bu eseri Arnavut medreselerinden olan Presevo'daki Hafız Necati'nin medresesinde okutulan ve Islam bilimlerini daha iyi anlamak konusunda incelemeye çalışacağım.
Anahtar Kelimeler
Mantık, Aristo, Isagoji, Ebheri, Osmanlı - Arnavut medreseleri, Hafız Necati Medresesi.
