Özet
EKİN BAĞLAMI BELİRLEMEDEKİ ROLÜ: “Tizligig sökürmiş başlıgıg yüküntürmiş” ÖRNEĞİ
Bu makale, Köl Tegin ve Bilge Kağan yazıtlarında tekrarları ile yer alan; bugüne dek Tizligig sökürmiş başlıgıg yüküntürmiş biçiminde okunan ve genelde “Dizlilere diz çöktürmüş, başlılara baş eğdirmiş” anlamıyla kabul gören ifadeyi yeniden sorgulamak üzerinedir. Bu söz dizisi isyan ve direnişten itaate geçişi; bağlantılı olarak da taraflardan birisi için galibiyeti, diğeri için mağlubiyeti sembolize etmektedir. Söz konusu sembolde iki eylem rol almaktadır ve bunların ikisi de beden tarafından yönetilmektedir. Bu bakımdan konu, beden dilinin sınırlarına ve temsil etme ilgisiyle metoniminin, yerine geçme ilgisiyle de metaforun alanına girmektedir. Makalede bunun ayrıntıları üzerinde durulurken iki ad unsuruna getirilen ekin +lIg değil, +lA-g olduğu tezinden hareket edilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Orhon Yazıtları, başlıg, tizlig, yüküntür-, sökür-, metonimi, metafor
