Özet
MONTE KRİSTO ÖYKÜSÜNÜN GÖSTERGEBİLİMSEL ÇÖZÜMLEMESİ
Tarihsel süreç içinde edebiyat kuramları farklı okuma biçimleri geliştirmiştir. Göstergebilim de metne sistematik bir biçimde yaklaşan okuma biçimlerinden biridir. Bu çalışmada Nazlı Eray’ın Monte Kristo öyküsünün göstergebilimsel çözümlemesi yapılmıştır. Çözümlemede Greimas’ın göstergebilimsel yaklaşımı kullanılmıştır. Greimas göstergebilimi edebi metinleri hedef alır, onun iç işleyişini ve göstergeler sistemindeki anlamsal yapıların eklemlenişini ortaya koyar. Bu modele bağlı olarak Monte Kristo öyküsü betisel, anlatısal ve izleksel düzeyler açısından çözümlenmiştir. Anlatı düzeyinde metin önce kesitlere ayrılmış, on iki kesit belirlenmiş ve bu kesitler üç bölümde ele alınmıştır. Bu bölümlerde eyleyenler şemasına bağlı olarak beliren edimler ortaya konmuştur. Söylem düzeyinde oyunculara verilen figüratif nitelikler saptanmıştır. Öyküde yer alan eyleyenlerin birbirleriyle ilişkilerinin nitelikleri belirlenmiştir. Mantıksal-anlamsal düzeyde ise anlatının temel mantığını belirleyen karşıtlıklara yer verilmiştir. Bu çözümlemeler sonucunda Monte Kristo öyküsünün derin düzeyde kadın-erkek karşıtlığı üzerine kurulduğu, bunun da mutluluk-mutsuzluk karşıtlığında figüratif bir nitelik kazandığı ortaya konulmuştur. Oyuncuların kimliklerine, düşüncelerine ve davranışlarına yüklenen bazı detayların birbiriyle karşıt nitelikler taşıdığı saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Göstergebilim, Monte Kristo, eyleyenler şeması, göstergebilimsel dörtgen.
