Özet
YÜZEY YAPIDAKİ ÇIKARIM CÜMLELERİNİN İLETİŞİME KATKISI
Dil birimlerinin kapasitesi, iletişimin yalnız dil içi göstergelerle kurulması noktasında yetersiz kalmaktadır. Göstergeler arasında bağ kurabilmek için dil dışı göndermelere de ihtiyaç duyulur. İletişimde kodlama-kod çözme eş değerliğini sağlamak temel alındığından verici, alıcının ilgisini çekmek, onu heyecanlandırmak, iletilerle bütünleştirmek için çabalamak zorundadır. Bu nedenle dille istediği gibi oynar; amacına uygun iletiler gönderebilmek için çeşitli söylem belirleyicileri kullanma yoluna gider; araştırmacılar tarafından iletişimde değerli görülen evrensel ve kültürel ögelerden yardım alır; sezdirim, dolaylı çıkarım, dolaysız çıkarım seçeneklerinin gücünden yararlanır; bildirim cümlelerini çıkarım cümleleriyle harmanlar; yani çıkarımsal bildirişmeyi etkin kılar. İletişim sürecinde verilmek istenip de verilmeyen, ipuçları sunulmak kaydıyla yüzey yapıya çıkarılmayan eksik bilgileri tamamlamak için, metindeki bilginin ötesine geçmek için çıkarımda bulunma becerisi gerekir. Ansiklopedik bilgilere duyulan gereksinim, çıkarımda bulunarak giderilir. Çıkarımlar, iletişimin ayrılmaz bir parçasıdır ve çok önemli işlevleri vardır. Alıcı, iletişim sürecinde çıkarımda bulunduğunda örtük ifadelerin farkındadır ve art alan bilgisini kullanıma sokmuş demektir. Diğer yandan iletişimin hedeflendiği gibi gerçekleşmesi için vericiyle alıcı arasında sosyal yaşam, eğitim, statü vb. konularda eşitlik, denge, ortak istek olmalıdır; amaçlar örtüşmelidir. Alıcı da verici kadar çabalamalıdır ki satır arasına gizlenen anlamlara ulaşılsın, yetkin iletişim gerçekleşmiş olsun; alıcının kod çözümü, ulaştığı sonuç, vericinin kodlama biçimiyle özdeş olsun.
Anahtar Kelimeler
sezdirim, dolaylı çıkarım, dolaysız çıkarım, evirme, çıkarımsal bildirişme
