Özet
GARİP İLE SENEM ADLI HALK HİKÂYESİNİN UYGUR TÜRK VARYANTI ÜZERİNE BİR İNCELEME
Türk milleti tarih boyunca sosyolojik ve toplumsal değişimler ekseninde kültürel manada birçok değişim yaşamıştır. Göçebe bir hayat tarzından yerleşik bir hayat tarzına geçiş yapan Türkler buna paralel olarak savaşçı ve aktif yaşam özelliklerini de zaman içerisinde kaybetmeye başlamış ve destan devrinden hikâye devrine doğru bir geçiş yaşamıştır. Türk kültüründe halk hikâyelerinin başlangıcı, bu kültürel ve edebi değişmeleri de içinde barındıran, Dede Korkut Hikâyeleridir. Bu eserde hem eski Türk yaşamının hem İslami - yerleşik kültürün izleri bulunmaktadır. Türk kültürünün önemli bir parçası olan Uygur Türkleri de bugün Doğu Türkistan Özerk Cumhuriyeti toprakları içerisinde yaşamakta ve yüzyıllardan beri sürüp gelen köklü kültürlerini devam ettirmektedirler. Bu kültürün en önemli parçalarından biri de yazılı ve sözlü edebiyattır. Uygur Türk sahasında da anlatılan halk hikâyeleri Anadolu sahası ile benzer özellikler göstermektedir. Bu hikâyeler arasında Garip ile Senem, Uygur Türk sahasında da yerini almış ve sözlü kaynaklardan derlenerek yazıya geçirilmiştir. Hikâyede Garip ile Senem’in aşkı anlatılmakta ve eser bu iki sevgilinin aşkı üzerine kurgulanmaktadır. Çalışmada Garip ile Senem Hikayesinin epizot yapısı incelenmeye ve yer yer bu epizotlara bağlı olarak gelişen motiflere değinilmeye çalışılacaktır. Araştırmada yöntem olarak nitel araştırma uygulanmış ve verileri toplamak amacıyla doküman analizi kullanılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Garip ile Senem, halk hikâyesi, Uygur, varyant, Türk dünyası, Âşık Garip.
