Özet
PLATON’UN ŞÖLEN’İ BAĞLAMINDA EROS KAVRAMI İLE TASAVVUFTAKİ AŞK KAVRAMI
Biz bu çalışmamızda Batı medeniyetindeki sevgi ile doğrudan bağlantılı çeşitli kavramları ele alıp İslam medeniyetinde var olan sevgi ile alakalı kavramları karşılaştırıp aralarındaki benzerlik ve farklılıkları ortaya koymaya çalışacağız. Diğer yandan sevgiyi edebiyat ve tasavvufta olduğu gibi duygunun konusu değil düşüncenin konusu yapmaya gayret göstereceğiz. Bu çerçevede Batı düşünce tarihinde kullanılan “eros, agape, philio ve storge” kavramlarının açıklamasını yapıp aralarındaki anlam farkları ile ilişkisine dikkat çekeceğiz. Bununla birlikte merkeze aldığımız sözcük “eros” olacak. İslam medeniyetinde kullanılan “muhabbet, aşk, sevgi” gibi kavramları açıklayıp Batı’da kullanılan benzer kavramlarla olan anlam farklılıklarına değineceğiz. Burada ise merkeze aldığımız sözcük “aşk” olacak. Ayrıca “eros” ve “Afrodit” kavramlarını “nous” ve “logos” kavramları çerçevesinde çözümleyeceğiz. “Eros”u “nous” bağlamında harekete geçirici içsel güç olarak değerlendirirken “Afrodit”i ise “dile gelen dışsal logo”s olarak değerlendireceğiz. Bu karşılaştırma sürecinde İslam medeniyetinde kullanılan aşk kavramının “eros”la olan benzerliğini ve “muhabbet” kavramının “logos”la benzerliğini ortaya koymayı deneyeceğiz. Çalışmamızın merkezine Platon’un Şölen adlı eserindeki “eros” kavramını aldık. Şölen’de Platon “eros”un farklı tanımları ve özelliklerini ortaya koyar. “Eros”, esas itibariyle içsel hareket ettirici bir tinsel güçtür. Bu tinsel güç, varlıklar üzerinde farklı şekillerde tezahür eder. Burada “nous” kavramı üzerinden “ero”s kavramını açıklamaya çalışacağız. “Eros”un farklı varlıklardaki tezahürünü ele alırken “Afrodit”in maddî yani tensel boyutu üzerinde duracağız. “Afrodit”teki bu tensel boyutu ise “logos” bağlamında açıklayacağız. Son olarak günümüz dünyasında “aşk”ın cinsellik ve sevgiden kopuşunu ele alacağız. Modern hayatta nasıl ki görüngüler esas kabul edilmiş ve asıl olandan uzaklaşılmışsa “aşk”, mutlak bir güzellik olarak insanların hayatından uzaklaşmış ve bir görsel meta haline getirilmiştir. “Aşk” adı altında metalaşan şey ise cinselliktir.
Anahtar Kelimeler
Eros, Şölen, Platon, Aşk, Logos, Nous
