Özet
J.R.R. TOLKİEN’İN ORTA DÜNYA MİTOLOJİSİ: BİR METİNLERARASILIK ÇALIŞMASI
Fantastik edebiyatın, insanoğlunun sırlarla dolu evreni açıklama ve anlamlandırma ihtiyacından doğan mitlerle olan bağlantısı, metinlerarası ilişkilerin önemini ortaya koymaktadır. Tarih boyunca yaratılan mitler, kolektif bilinçdışı yoluyla aktarılarak, dönüşürler ve yeniden yaratılırlar. Bu devingenlik, mitlerin geçmiş zamandan izler taşıyarak yinelenmesine olanak tanır. Dolayısıyla mitlerin, varlıklarını sürdürebilmeleri, içinde bulundukları kültürle, toplumla ve diğer metinlerle olan ilişkilerine bağlıdır. Buradan hareketle, J.R.R. Tolkien’in İngiltere’ye ithaf etmek adına öncül metinlerden beslenerek oluşturduğu Orta Dünya mitolojisinin, metinlerarası ilişkiler bağlamında incelendiğinde oldukça ayrıntılı ve zengin bir içeriğe sahip olduğu görülmektedir. Bir fantastik edebiyat yazarı olarak anılan Tolkien’in, Orta Dünya hikâyelerini yazmaya başladığı dönemde hali hazırda bir tür olarak fantastik edebiyatın henüz tek başına ele alınmadığı, sonrasında modern fantastik edebiyat türünün Tolkien ile birlikte anılmaya başlandığı söylenebilir. Bu çalışmada, Tolkien’in mitoloji ve fantastik arasında bir köprü oluşturarak öncül hikâyelerden beslenip, bunları yeniden yorumlayarak oluşturduğu Orta Dünya mitolojisinin, metinlerarasılık kavramı çerçevesinde incelenmesi amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Mitoloji, Metinlerarasılık, Orta Dünya Mitolojisi, Fantastik, Kolektif Bilinçdışı
