Özet
METİN İÇİNDEKİ BELİRGİN VE KAPALI İLİŞKİLER - ALMAN VE ARNAVUT DİLLERİ ARASINDA BİR KIYASLAMA
Çalışmamızın amacı, Alman ve Arnavut dillerindeki metinlerde içerik katkısında bulunan içsel-bağlılık ve uyumluk birimlerinin araştırmasıdır. Çalışmanın ana amacı, metin içerisindeki belirgin ve kapalı ilişkilerin araştırması olup, metin bölümleri arasında ilişkileri temsil eden gramer ve sözlüksel birimleri karşıtsal açıdan gözlemlenmesidir. Çalışmamızda, Almanca yazılmış olan gazete makaleleri ve aynılarının Arnavutçada yapılmış olan çevirileridir. Metin içerisindeki belirgin ve kapalı ilişkiler Arnavutça çevirilerdeki sunum şekli açısından kıyaslanmıştır. Analizimiz, eski Kosova Başkanı olan İbrahim Rugova konulu Almancadaki gazetelerden derlenen sekiz makaleden oluşmaktadır. Makaleler Enver Robelli adlı gazeteci tarafından Arnavutçaya çevrilmiştir ve diğer makalelerle birlikte bir derleme olarak yayımlanmıştır. Kıyaslamamızın amacı, Alman ve Arnavut dillerinde benzer ve/veya farklı içsel bağlılık ve uyumluk birimlerin kullanılıp kullanılmamasını araştırmaktır. Bunların arasında: yineleme, ön biçim, zamanlar, bağlaçlar, sözlüksel araçlar Arnavut dilinde sunulan şekilleriyle kıyaslanmıştır.
Konumuz olan metinlerde anaforik ve kataforik fonksiyonu olan çok sayıda ön biçim bulunmuştur, ancak anaforik fonksiyonu daha sıkça görülmüştür.
Aynı şekilde, yineleme hakkında bahsetmemiz de önemlidir. Bunun sebebi, metnin, makro yapısı için önemli rol oynamasıdır. Bazı durumlarda, özel ad olan Rugova bir zamir ile değiştirilmeyip, tam ad olarak kullanılmıştır. Özel ad olan Rugova’nın yinelemesi, şahsiyetinin önemini vurguladığı kanaatindeyiz.
Anahtar Kelimeler
bağdaşıklık, bağlayıcı birimler, yineleme, önyineleme, referans.
