Özet
KLASİK ŞİİRDE BAĞLAMLI DİZİN ÇALIŞMALARINA DAİR (HAYRETÎ DİVANI ÖRNEĞİ)
Farklı asırların edebî yükünü taşıyan klasik şiirlerin manâ dünyasını yorumlamak klasik şiir çalışmalarına katkı sağlamaktadır. Bu sebeple TEBDİZ (Tarih ve Edebiyat Metinleri Bağlamlı Dizini ve İşlevsel Sözlüğü) adıyla klasik şiirin manâ dünyasını ortak bir platformda toplayan elektronik bir sistem geliştirilmiştir. Sisteme Vardar Yenicesi’nde 16. yüzyılda doğan Hayretî’nin Mehmet Çavuşoğlu ve M. Ali Tanyeri tarafından tenkitli metin olarak yayımladıkları divanı transkriptli metin olarak yüklenmiş, divanda bulunan şiirlerin kelimeleri de devrin zihniyetine ve şairin sanat anlayışına bağlı olarak anlamlandırılmıştır. Anlamlandırılan kelimeler TEBDİZ bilgisayar altyapısı sayesinde bağlamlı dizin haline getirilmiştir. Ayrıca bu çalışmada Hayretî’nin literatürde bulunan hayatı ve sanatı ile ilgili bilgilere yer verilmiş; mümkün mertebe şairin edebî şahsiyetinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu yönüyle bu çalışmanın bağlam bakımından tespitleri pek çok edebî malzemeyi barındırmakta, inceleme ve değerlendirme kısmı ise Hayretî’nin sanatına ve üslubuna dair tespit edilen özgün bilgilerden oluşmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Hayretî, Vardar Yenicesi, bağlamlı dizin, sözlük, TEBDİZ.
