Özet
İBN-İ ÂDİL MELHAMESİ VE METNİN SÖZ VARLIĞI ÜZERİNE
Melhame, yıldızlara ve çeşitli iklim ve tabiat olaylarına bakarak geleceğe yönelik birtakım haberler vermeyi amaçlayan bir edebî ve folklorik türdür. Bunun içindir ki, bu türün ürünü olan eserlerde, doğa olayları ve gök bilimi ile ilgili kelimeler; bitkiler, hastalık ve hayvan adları ve hatta yer yer tarihî ve devlet yönetimiyle ilgili kelimeler yer alır. Çünkü yıldız bilimin bir türü olan melhameler fal ya da kehânet kitapları gibi kişiye özgü değil, topluma yönelik genel neticeler sunar. Toplumu ilgilendiren her şey bu tür eserlerin konusudur. Dolayısıyla melhamelerde kelime dağarcığı oldukça zengindir. Bu makalede, dönemin Türkçesinin özelliklerini ve söz varlığını yansıtan çalışmalara katkıda bulunacağı düşüncesiyle İbn-i Âdil’in aynı türde yazılmış “KİTÂB-I USÛLÜ’L-MELÂHAME” adlı eserinin kelime hazinesini öne çıkan bazı kavram alanlarını göz önünde bulundurarak isim ve fiil ayrımı çerçevesinde incelemeye çalışacağız.
Anahtar Kelimeler
İbn-i Âdil, melhame, söz varlığı, dizin, Osmanlı Türkçesi
