TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE KİŞİ ADI OLARAK “GÜL” ve BİRLEŞENLERİ
("GÜL" AND HER COMBINATIONS AS PERSONAL NAME IN NEW TURKISH
)
|
Author
|
:
Prof. Dr. Yeter Torun Öğretmen
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2018
|
|
Number |
:
13
|
|
Page |
:
81-98
|
Özet
Kişi adları, adbiliminin inceleme alanlarından birini oluşturmaktadır. Türkçede kişi adlarıyla ilgili birçok çalışma yapılmıştır. Türkçedeki kişi adları farklı açılardan ele alınmıştır. Türkiye Türkçesinde Türkçe kökenli veya Türkçenin etkileşim içinde olduğu doğu ve batı dillerinden geçen sözcükler kişi adı olarak da kullanılmıştır. Türkçeye Farsçadan geçen “gül” sözcüğü de Türkçede kişi adı olarak kullanılan sözcüklerdendir. Bu çalışmanın konusu, Türkçede kişi adı olarak kullanılan gül ve gül ile oluşturulan kişi adlarıdır. Çalışmada gül ve gül ile ilgili kişi adları ilk olarak yapısal olarak ele alınmıştır. Çalışmanın örneklemini oluşturan 305 addan, 296’sı birleşik addan oluşmuştur. Gül ile ilgili birleşik adların Farsça ve Türkçe sözdizimsel yapılardan oluşabildiği görülmüştür. İkinci olarak gül ile ilgili birleşik yapıdaki kişi adları eşdizimlilik özelliklerine göre değerlendirilmiştir. Eşdizimlilik bakımından “gül” sözcüğünün farklı kavram alanlarına yönelik sözcüklerle birleşik adlar oluşturduğu tespit edilmiştir. Üçüncü olarak gül ile ilgili kişi adları cinsiyet açısından değerlendirilmiştir. Cinsiyet bakımından ad verme geleneği bağlamında gül ile ilgili kişi adlarının daha çok kadın adı olarak kullanıldığı saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kişi adbilimi, gül, birleşik ad, eşdizimlilik, cinsiyet
Abstract
Personal names is a separate area in the onomastics studies. Different angle of personal names have been examined in Turkish. Words, which are Turkish or are received from west and east languages, which are interacted with Turkish, have been used as personal names. One of those words is "gül", which has been received from Persian. The issue of this study is "gül", which is used as a personal name and personal names, which are formed from the word "gül". Firstly the structural characteristics of those names were examined in this study. 296 of 305 names, which are materials of this study, are compound nouns. It has been found that compound nouns related to "gül" are composed from Turkish and Persian syntactic structurals. Secondly, these compound nouns were evaluated, basing on their co-occurrence characteristics. In terms of co-occurence, it has been found that "gül" forms compound nouns with words from different conceptual fields. Thirdly, names related to "gül" given to people were interpreted by their gender. It has been identified, that in the context of in Turkish naming tradition personal names related to "gül" are given at most to women.
Keywords
anthroponym, gül, compound noun, co-occurence, gender
