AHMET MİTHAT’IN KALEMİNDEN AMERİKALI BİR MÜHTEDİ: A.R. WEBB VE İSTİBŞAR
(AHMET MİTHAT’S NARRATION OF A CONVERT FROM USA: A.R. WEBB AND İSTİBŞAR
)
|
Author
|
:
Kudret Savaş
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2018
|
|
Number |
:
13
|
|
Page |
:
452-470
|
Özet
Batı tesirindeki edebiyatımızın önemli kalemlerinden biri olarak kabul edilen Ahmet Mithat, aynı zamanda edebiyatımızın en renkli simalarındandır. Roman ve hikayelerinin yanı sıra gazeteciliğin kurumsallaşması hususunda da Türk basın tarihinde önemli bir rol üstlenmiş, siyasi ve kültürel birçok çalkantının yaşandığı uzun yıllar boyunca Tercüman-ı Hakikat’i devam ettirmeyi başarmıştır. Toplumun ihtiyacı olduğunu düşündüğü her alanda kalem oynatan yazar, ilk mektep çocuklarının ihtiyaç duyacağı okuma metinlerinden dinler tarihi alanına kadar birçok alanda çok sayıda ürün vermiştir.
Gazeteciliği mesaisinin merkezine yerleştiren Ahmet Mithat Efendi’nin bazı eserlerinin de gazetede yayımlanan seri yazıların kitaplaştırılmasıyla oluştuğu bilinmektedir. Bu eserlerinden biri de 1310/1894 senesinde yayımlanan İstibşar-Amerika’da Bir Neşr-i İslam Teşebbüsü adlı eserdir. Bu eser, bir yönüyle yazarın diğer eserlerinden farklılık gösteren, bir diğer yönüyle de birçok eserinin kesişme noktasında yer alan özellikler taşımaktadır. Ahmet Mithat Efendi bu eserinde Amerika Birleşik Devletleri’nin Filipinler konsolosu olarak görev yaparken ailesiyle birlikte İslamiyet’i kabul eden Aleksandır Russel Webb’in hikâyesini anlatır. Verilen bilgilerin tamamı Amerikan gazetelerinde çıkan haberlere dayanmakta ve bazı durumlarda Ahmet Mithat’ın yorumları eşliğinde Webb’in Müslüman olduktan sonra yaşadıkları Osmanlı okuyucusuna aktarılmaktadır. Uzun yıllar boyunca günümüz alfabesine çevrilmeyen eser, tarafımızdan günümüz harflerine aktarılarak Ahmet Mithat portresinin eksik kalan bir tarafı daha tamamlanmış ve günümüz okuyucu ve araştırmacılarının hizmetine sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Anahtar Sözcükler: Ahmet Mithat, İstibşar, A.R. Webb, Amerika’da İslamiyet, Batı ve İslam.
Abstract
Ahmet Mithat Efendi, one of the most important writers of Turkish literature, is also a racy man of our literature. He has a lot of novels and stories at the other hand also has a important role for establishment of journalism. He achieved to publish his journal Tercüman-ı Hakikat for many years. His works has a amazing variety that he published a lot of books for children and also books for history of religion.
His most important activity was journalism. Therefore some of his works are primarily published by his journal and than collected into a book. One of them was İstibşar published at 1310/1894. With a view, İstibşar is a different book of Ahmet Mithat but on the other hand it has some similarities with the other works of him. Ahmet Mithat tries to inform his readers about A.R. Webb, the first white Muslim of USA. Web was consul of the USA at Philipinnes and convert İslam with his family. Ahmet Mithat tries to give information about him by the news of American journals and some cases he reveals his comments about the news of American journals.
Keywords
Keywords: Ahmet Mithat, İstibşar, A.R. Webb, Islam at USA, West and Islam.
