Özet
YENİŞEHİRLİ İZZET VE DÎVÂNI’NA DAİR
Bu çalışmada XIX. yüzyıl şairlerinden biri olan Yenişehirli İzzet’in hayatı, edebî kişiliği ve Dîvânı ele alınmıştır. İzzet henüz kırk yaşına ulaşmadan H. 1237 ( M. 1821/1822 ) tarihinde Yenişehr-i Fener’de vefat etmiştir. İzzet, Mevlevî’dir ve eğitimli bir şairdir. Bilinen tek eseri Dîvânı’dır. Dîvânı’nın bilinen nüshalarından bir tanesi Süleymaniye Kütüphanesi, Galata Mevlevîhanesi Kataloğu’nda T811/00152 katalog numarasıyla kayıtlı olup, 86 varaktır.
İzzet, Osmanlı Devletinin çalkantılı olduğu yıllarda yaşadı. Tepedelenli Ali Paşa isyanına tanık oldu. Bu olay İzzet’in yaşadığı Balkan bölgesinde cereyan etmiştir. İzzet tıpkı o dönemin halkı gibi, devletin zayıflığı sebebiyle ekonomik ve psikolojik olarak sıkıntı içerisindeydi.
İzzet ağdalı bir dil kullanmıştır. Arapça ve Farsça şiirler yazmıştır. Bununla birlikte Mahallileşme Akımı’nın etkisiyle yeni deyişler yahut sıradan ifâdeler de kullanır. İzzet, bilhassa Sebk-i Hindî’den gelen derin hayallere sahiptir ve yeni mazmunlar arar. Bunu şiirlerinden rahatlıkla anlayabiliriz. Bazen Nâbî etkisiyle sosyal problemleri de ele alır. Dolayısıyla Hikemî Tarzlı şiirler de yazmıştır.
Çalışma boyunca şairin hayatı ve edebî yönü hakkında Dîvânı’ndan örnekler verilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Anahtar Kelimeler: Yenişehirli İzzet, Dîvân, Nazım, XIX. yüzyıl, Mevlevîlik, Mahalileşme, Sebk-i Hindî, Hikemî Tarz.