Özet
HALK ANLATILARININ EPİK KURALLARI BAKIŞ AÇISINDAN ÖKSÜZ YAKUP İLE TURNA’NIN HİKÂYESİ
Halk hikâyeleri Türk kültüründe destan geleneğinden sonra nazım nesir karışık şekilde oluşmuştur. Bunlar âşıklar tarafından anlatılan sözlü halk edebiyatı ürünleridir. Kaynakları bakımından çeşitlilik arz eden halk anlatıları konuları bakımından aşk ve kahramanlık olarak ikiye ayrılabilir. Genelde saz eşliğinde anlatılır. Halkın olaylar karşısındaki duygu ve düşünceleri, tepkileri ifade edilir. Bu ürünlerin halkı eğitme, kültürü aktarma, hoşça vakit geçirme, eğlenme gibi işlevleri de vardır. Halk tarafından üretilip yine halka anlatılan bu eserlerin dili oldukça sadedir.
Tarihi –Coğrafi Fin Kuramı içinde Axel Olrik tarafından geliştirilen Halk Anlatılarının Epik Kuralları, halk anlatılarını yapısal yönden inceleyerek onların daha iyi anlaşılmasını amaçlamaktadır. Bu yasalar Türkiye’de çeşitli araştırmacılar tarafından doktora, yüksek lisans tezi vemakalelerdefarklı edebi metinlereuygulanmıştır. Anlatıların büyük ölçüde bu yasalara uygunluğu görülmüştür. Çukurova’da anlatılan ve konusu Çukurova’da geçen halk hikâyelerinden birisi olan Öksüz Yakup ile Turna’nın Hikâyesi adlı ürün de epik kurallar çerçevesinde incelenmiştir. İnceleme sonucunda hikâyenin üçler kuralı hariç tamamına uyduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
Öksüz Yakup ile Turna, Halk Hikâyeleri, Axel Olrik, Epik Kurallar, Anlatı.