Özet
KUTADGU BİLİG’DE VASITA HÂLİ EKLİ BİR SÖZCÜK: ‘ÖZÜN’
Kutadgu Bilig, Karahanlı ve İslami devir Türk edebiyatının ilk büyük eseridir. Eser, beyitler halinde yazılmış, mesnevi tarzında her beyit kendi içinde kafiyelenmiştir. Eserin sonundaki 6521-6645 beyitleri arası ise gazel tarzıyla, eserin içine serpiştirilmiş 173 dörtlük ise mani tarzında kafiyelenmiştir. Kutadgu Bilig’in vezni araştırmacıları uzun süre uğraştırmıştır. Şehnâme vezni olan aruzun feûlün feûlün feûlün feûl kalıbıyla yazılan eser, kulağa hoş gelen 6+5’lik hece ahengiyle Türk halk şiiri ritmi de taşımaktadır. Eserde redifin çok az kullanılması, tam ve zengin kafiyeden çok yarım kafiyenin kullanılması da bunu gösterir özelliklerdir.
Bu çalışma, Kutadgu Bilig’de ekseriyetle yarım kafiye oluşturacak şekilde mısra sonlarında kullanılan ‘özün’ sözcüğü üzerinedir. Bu çalışma, Kutadgu Bilig’de ekseriyetle yarım kafiye oluşturacak şekilde mısra sonlarında kullanılan ‘özün’ sözcüğü üzerinedir. Çalışmada, Arat’ın tercüme yerine tefsir yoluna gidilmediğini ifade ettiği 1959 yılındaki tercümesinin mükemmel bir tercüme ve nesre çevirme olduğu göz ardı edilmeyerek söz konusu beyit aktarımlarındaki belirsizlikler üzerinde de durulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kutadgu Bilig, özün, sözcük, dönüşlülük zamiri, vezin, kafiye.