Özet
DANIEL KEHLMANN'IN DÜNYANIN ÖLÇÜMÜ ADLI ROMANINDAKİ DOĞA METAFORLARININ TÜRKÇE ÇEVİRİSİNDEKİ EŞDEĞERLİK DÜZEYLERİNİN ANALİZİ
Özet: Kaynak dildeki doğa metaforlarının dinamik eşdeğerlikleri erek dile aktarılması sırasında eserin özgünlüğünün ve estetik değerinin tam anlamıyla korunamamasına, çeviri sürecinde kültürel ve estetik unsurların yetersiz temsil edilmesine neden olmaktadır. Bu durum, eserin karakterlerinin bilimsel ve düşünsel arayışlarını yansıtan metaforların okurlarca aynı derinlikte algılanmasını güçleştirmektedir. Alman yazar Daniel Kehlmann'ın Die Vermessung der Welt (Dünyanın Ölçümü) adlı romanındaki doğa metaforlarının Türkçe eşdeğerliklerinin anlambilimsel (semantik) ve yapısal düzeylerini belirlemek bu çalışmanın amacıdır. Almanca eserdeki toplamda 100’den fazla doğa metaforu olasılığa dayanmayan örneklem seçimi yöntemi ile 20’ye indirgenmiştir. Seçilen metaforlar her iki dilde tablolar halinde verilierek yapısal ve anlambilimsel durumları tespit edilmiştir. Elde edilen veriler Nida’nın Eşdeğerlik ve Vermeer’in Skopos Çeviri yöntemiyle çözümlenmiştir. Buna göre kaynak dildeki doğa metaforlarının çevirisinde tercih edilen dinamik eşdeğelik yaklaşımından dolayı Almancadan ve Alman kültüründen kaynaklanan eserdeki bazı özgünlüklerin erek metne istendik oranda yansıtılamadığı görülmüştür. Bunun da bazı estetik kayıplara neden olması doğal bir sonuçtur. Ayrıca, Kehlmann’ın eserinde doğa metaforlarının yalnızca dilsel araç olmadığı, aynı zamanda karakterlerin bilimsel ve düşünsel arayışlarını simgeleyen kritik öğeler olduğu anlaşılmıştır. Çalışma, bu tür metaforların çevirisinde dilsel eşdeğerliğin ötesine geçerek estetik ve kültürel etkenlerin korunmasının önemini vurgulamaktadır.
Anahtar Kelimeler
Anahtar Sözcükler: Almanca, Türkçe, doğa metaforları, çeviride eşdeğerlik