Özet
XVIII. YÜZYIL VE XIX. YÜZYIL ÂŞIK TARZI ŞİİRDE EFSANEVİ KUŞLAR
Âşık tarzı şiir geleneği, XVI. yüzyılın başlarında teşekkül etmeye başlayan ve kökleri ozan-baksı geleneğine kadar dayandırılan bir edebiyat geleneğidir. Bu geleneğin sağlam bir zemine oturması ve çok güçlü temsilciler yetiştirmeye başlaması XVII. yüzyıla tekabül etmektedir. Zirve yüzyıları XVII. ve XIX. yüzyıl olan âşık tarzı şiir geleneği, günümüze kadar çok sayıda temsilci yetiştirmiştir.
Sayıca çok ancak güçlü âşık vermeyen XVIII. yüzyıl ve âşık tarzı edebiyatın zirve yüzyıllarından birisi olan XIX. yüzyıl, âşık tarzı şiir geleneğinin seyri açısından önemli dönemlerdir. Bu yüzyıllarda söylenen/yazılan pek çok şiirde Zümrüd-ü Anka, Simurg ve Hümâ olmak üzere efsanevi kuşların adları anılmış ve çeşitli vesilerle göndermelerde bulunulmuştur. Âşıklar, şiirlerinde belli konuları anlatmak için bu efsanevi kuşlardan ve onların sembolik anlamlarından yararlanmışlardır. Bu çalışmada XVIII. ve XIX. yüzyıl âşık tarzı şiirde yer alan efsanevi kuşların özellikleri, sembolik anlamları, mitolojik ve efsanevi arka planları âşıkların şiirleri üzerinden incelenecektir.
Anahtar Kelimeler
Âşık tarzı, şiir, kuş, Zümrüd-ü Anka, Simurg, Hümâ.