Özet
PAZARCIK AĞZI: ÜNLÜLER
Canlı bir kimliğe sahip olan ağızlar, bir dile bağlı birçok varyantın özelliklerini muhafaza etmesi açısından büyük değer taşımaktadır. Yine bir dilin zenginliği, o dilin ağızları bünyesinde yer alan sözcük mirasının aydınlatılmasına bağlıdır. Ağız çalışmaları ses, şekil, söz dizimi ve söz varlığı hakkında bilgi verirken disiplinler arası çalışmalara da kaynak oluşturur.
Yazı dilinde bugün unutulmuş veya kullanımdan düşmüş, kullanımı yazılı dönem öncesi veya çok eski tarihî devirlere dayanan birçok ek, ses ve sözcük ağızlarda yaşamını sürdürmeye devam etmektedir. Ağız çalışmaları sunduğu veriler ışığında, dilin tarihî süreç içerisinde gösterdiği gelişme ve değişimleri takip imkânı sağlamaktadır. Bu nedenle ağız çalışmalarında inceleme yapılmamış bölgelerden kayıtlar alınarak bu bölgelerdeki derleme çalışmalarının tamamlanması, bu çalışmalar doğrultusunda dile özgü fonetik/morfolojik farklılıkların yahut benzerliklerin saptanması gerekmektedir.
Pazarcık bulunduğu bölge itibariyle farklı medeniyetlere ait tarihî izler taşımaktadır. Konumu, etnik ve sosyokültürel özellikleri bölgeyi kaynak bakımından çeşitlendirir. Birçok medeniyetin bölgeye yerleşmiş olması, yöreye sadece tarihî açıdan değil dil açısından da zenginlik katmıştır. Bu yüzden bölge ağzının kapsamlı bir şekilde ele alınması zorunludur.
Bu çalışmada Pazarcık ağzının fonetik özelliklerinin ayrıntılı tespiti yapılmaya çalışılmıştır. Çalışma Kahramanmaraş ağzının bir bölümüne ayrıntılı olarak odaklanmaktadır. Derleme metinleri, fonetik özellikleri en iyi yansıtacak beş mahalleden oluşturulmuştur. Çalışmada Pazarcık’ın Çiğdemtepe, Göynük, merkez mahallesi olan Mehmet Emin Arıkoğlu, Eğrice ve Sarıl mahallelerinden alınan derleme kayıtları, çevriyazı işaretleriyle transkripsiyonlu bir şekilde deşifre edilmiştir. Elde edilen metinler bölgede kullanılan ünlüler ve ses olayları bakımından değerlendirilmiştir. Bulgular sonuç kısmında değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Türk Dili, Anadolu Ağızları, Pazarcık Ağzı, Fonetik, Ünlüler.