Özet
ARNAVUT DİASPORASINDAKİ TÜRKÇE UNSURLAR
Arnavut dilinde Türkçe kelimelerin etkisi göz önünde bulundurulduğunda, Kosova’da yıllar boyunca meydana gelen tarihî gelişmelerle bağlantı kurulmalıdır. Arnavutların yaşadıkları tarihi zorlukları bir kenara bırakırsak, dillerini koruma konusundaki hassasiyetleri ve dillerini yabancı kelimelerden arındırma duyarlılıkları her zaman ve her şartta geçerliliğini korumuştur. Ancak bir yabancı kelimeyi çıkarmak, özellikle söz konusu kelimenin Arnavutça karşılığı bulunmadığı durumlarda, pek de kolay olmamıştır. Arnavutçada Türkçe etkisinin daha çok ses bilgisi ve şekil bilgisi alanlarında görüldüğü araştırmacılar tarafından daha önce de zikredilmiştir. Ancak etkinin bununla sınırlı kaldığını söylemek pek mümkün değildir.
Son zamanlarda araştırmalarda Arnavutça ile Türkçe arasında dilbilimin dalları arasında sayılan söz dizimi, anlam bilimi gibi alanlar bakımından da bir takım etkileşimlerden söz edilmektedir. Arnavutçanın söz diziminde, yüklemin sonda bulunması gibi Türkçe cümle yapısını andıran özellikler görülmektedir: Tr. Müsafir Geldi / Arn.. Mysafiri erdhi / İng. the guest came, Standart Arnavutçada dizim aslında doğal haliyle “The guest came.” şeklindedir. Bu durum Türk dilinin Arnavutçaya etkisi bakımında dikkat çekici bir örnektir.
Dilsel küreselleşmenin genel dil evrimi ve dilsel yayınma konusunda bütün dillerde oluşturduğu baskıya rağmen Arnavut dilinde Türkçe anlam unsurlarının varlığı bilinmektedir. Arnavutçanın diyalektlerinde Türkçe kelimelerin eskiden beri takip edilen izleri bariz bir şekilde korunmuştur. Bu kelimeler Türkiye içinde yaşayan Arnavutların diyalektlerinde de korunmuştur. Arnavutların Arnavut topraklarından (Kosovo, Arnavutluk, o zamanki Makedonya, Doğu Kosova) Türkiye’ye gelmesi üzerinden uzun yıllar geçmiş ve Arnavutça ile Türk dili arasındaki temasların doğrudan olmasına rağmen, Arnavutçanın Türkiye’de konuşulan diyalektinde Arnavutça kelimelerin yanında Türkçe alıntıların da muhafaza edildiği görülmektedir.
Anahtar Kelimeler
Diaspora, ünlü, ünsüz, isim, sıfat, zamir, sayı, fiil, zarf, edat, bağlaç, ünlem