Özet
ÂŞIK YAKUP TEMELİ’NİN SÜLEYMAN İLE ŞAHPERİ HİKÂYESİ ÜZERİNE BİR İNCELEME
Türk halk edebiyatı anlatmalarından biri olan halk hikâyeleri kendine has yapı, şekil özelliği, konu ve icra ortamıyla tek başına bir araştırma alanıdır. Türk halk hikâyelerinin birçok araştırmacı tarafından tanımı yapılmıştır. Tanımlardan yola çıkılarak genel itibariyle halk hikâyeleri, konusunu aşk ve kahramanlıktan almaktadır. Belli bir düzene sahip olan bu hikâyeler nazım ve nesir karışık halde meydana gelmektedir. Halk hikâyelerinin kaynakları hakkında çeşitli görüşler ileri sürülmüştür ve sonucunda Türk, Arap-İslam ve Hint-İran menşeli olmaları üzerinde fikir birliğine varılmıştır. Halk hikâyelerinin icracıları âşıklar olmakla birlikte meddahların da bu görevi üstlendiği bilinmektedir. Uzun soluklu bir anlatı türü olmasından ve konu kapsamının geniş olmasından dolayı henüz romanla tanışılmadığı dönemlerde, bu eksikliği gidermiş olması da onu edebiyatımızın önemli basamaklarına oturtmaktadır. Halk hikâyelerinin kendi içinde de farklılıklardan yola çıkılarak oluşturulan tasnifleri söz konusudur. Bu tasnifler araştırmacılar tarafından farklı kategorilerde ele alınarak hazırlanmıştır.
Bu çalışmada Süleyman ile Şahperi Hikâyesi farklı açılardan incelenerek ele alınmıştır. Aşık Yakup Temelî'nin hayatı, hikayeciliği, hikayenin motif sırası, hikayenin kaynağı, zamanı, coğrafyası, kahraman kadrosu, epizot tahlili, şiir tahlili, dil ve anlatımı gibi konular üzerinde durulmuştur. Çeşitli yönlerden tasnif edilen bu halk hikayesinin orijinal metni de bu çalışmayla birlikte verilecektir. Bu kapsamda Süleyman ile Şahperi halk hikâyesi ilk kez ilim dünyasına tanıtılmış olacaktır.
Anahtar Kelimeler
Halk hikâyesi, âşık, Yakup Temelî, Süleyman ile Şahperi, epizot, motif sırası