Özet
TÜRK HALK MÜZİĞİNDE YÖRE, ÜSLÛP VE TAVIR KAVRAMLARI
Türk halk müziği ifadesi ile, oldukça geniş bir coğrafyada yaşayan, medeniyet meydana getirmiş, büyük bir toplumun geleneğe dayalı müziğini kastediyoruz. Çünkü Türkler yalnızca Türkiye sınırları içinde değil, çeşitli coğrafyalarda, büyük öbekler halinde yaşamaktadırlar. Yalnızca, Uluğ Türkistan denilen, Merkezî Asya’yı düşünsek bile, en az 250 milyonluk bir Türk nüfusunu ifade etmiş oluruz. Kaldı ki Türkler Uluğ Türkistan dışında, gerek Balkanlar’da gerekse Avrupa, Amerika ve Avusturalya’da da yaşamaktadırlar.
Bu çalışma Türkiye’yi ile sınırlandırılmıştır. Dolayısıyla Türk halk müziği ifadesiyle Türkiye Türklerinin halk müziğini kastetmiş olmaktayız. Çalışmamıza konu olan Türkiye Türk halk müziğinde bazı temel kavramların tanımları üzerinde henüz ittifak oluşmamıştır. Yöre, Üslûp, Tavır, Tür, Otantizm, Anonimlik, Yöre Tezenesi, Tür ve benzerleri gibi birçok konu halen tartışılmaktadır. Yöre denildiğinde günümüz idarî bölünmesi esas alınmakta, yöreler il, hatta ilçelerle sınırlandırılmaktadır. Bir türkünün yöresi gündeme geldiğinde; Denizli, Kırşehir, Erzurum gibi il adlarıyla veya Silifke, Eğin, Safranbolu gibi ilçe adlarıyla anılırken, diğer yandan, İç Anadolu, Ege, Doğu Anadolu gibi bölge adlarıyla da ifade edilmektedir. Bu adlandırmaların ilmî olup olmadığı bir yana, iller arasında bu Türkü bizim, şu türkü bizden çalındı, falan ezgi bizden alındı gibi yersiz tartışmalara da yol açmaktadır.
Elbette Türküler bir yörede (yerde, bölgede, mahalde) doğmuş, üretilmiştir. Günümüz türkülerinin büyük bir çoğunluğunun çok eski zamanlarda doğup bugüne miras olarak ulaştığını da unutmamak gerekir. Ayrıca müzikte yöre karakteristiğinden söz edilirken “Tavır” ifadesi kullanılmaktadır ki, tavrın kişisel mi, toplumsal mı olabileceği hususu göz ardı edilmektedir. Üslûp konusu ise hiç dillendirilmemektedir. Bu çalışmada amaç, Türkiye Türk Halk Müziğindeki Yöre, Üslûp ve Tavır kavramlarını, kaynak tarama yöntemi yanında, alan tecrübelerimize dayanarak inceleyip, bazı önerilerde bulunmaktır.
Anahtar Kelimeler
Halk Kültürü, Halk Müziği, Türkü, Söz, Müzik