Özet
BİR BALKAN ŞAİRİ NİHÂNÎ (NACAK FÂZIL)’NİN DÜNYA ALGISI VE DİNÎ- TASAVVUFİ ŞİİRLERİNDEN ÖRNEKLER
Türk kültür ve medeniyetinin bir aynası olan klasik Türk edebiyatında dinî-tasavvufi şiirlerin yeri ve önemi yadsınamaz. Bu edebiyatın temel kaynaklarından olması hasebiyle başta ayetler olmak üzere hadislere, dinî kaynaklı diğer sözlere ve tasavvuf terminolojisine divan şairleri çokça rağbet göstermiştir. Bu şairlerden biri de Arnavut asıllı bir Balkan şairi olan Nihânî (Nacak Fâzıl)’dir. Nihânî’nin divanının neredeyse tamamı dinî- tasavvufi şiirlerle doludur. Bu bakımdan Nihânî’nin, tasavvufi şiirlerine tahmisler yazan şair Medhî örneğinde olduğu gibi başka şairlere de tesir ettiği görülmektedir. Nihânî’nin dinî-tasavvufi şiirlerinde en çok ele aldığı kavram ise “dünya” kavramıdır. Bu bakımdan çalışmamızda öncelikle şair hakkında kısa bir bilgi verilecek, ardından ilk olarak şairin dünya algısı ve varlığa bakış açısı şiirlerinden örnekler verilerek değerlendirilmeye çalışılacaktır. Sonrasında şairin vahdet-kesret anlayışı bağlamında tek/fert olma, gerçek marifet sahibi olma, Allah’tan başka kimseye minnet etmeme ve gönül yapma, alçak gönüllü olma gibi konulardaki fikirleri üzerinden bir değerlendirme yapılacaktır. Söz konusu değerlendirmeler beş ana başlıkta sunulacaktır. Dünya algısının değerlendirilmeye çalışılacağı ilk başlık içerisinde de öncelikle alt başlıklar hâlinde dünyanın özellikleri sıralanacak ve ara başlıklarla bu özelliklere karşı yapılması tavsiye edilenler verilecektir.
Anahtar Kelimeler
Klasik Türk şiiri, Balkan Şairi, Nihânî (Nacak Fâzıl), dünya, din, tasavvuf.