Özet
ÂZERÎ İBRAHİM ÇELEBİ’NİN KASİDELERİ
Âzerî İbrahim Çelebi, XVI. asrın ikinci yarısında şiirle temayüz etmiş önemli bir şairdir. Nakş-ı Hayâl mesnevisiyle tanınan Âzerî, köklü bir ulema ailesine mensuptur. Genç yaşta vefat eden şairin bazı kaynaklarda divan sahibi olduğu bildirilmektedir. Fakat divanının nüshası henüz ortaya çıkmamıştır. Âzerî’nin gazel ve musammat tarzındaki çok sayıda şiiri dönemin şiir mecmualarında kendisine yer bulmuş ve bazı akademik çalışmalarda da neşre konu olmuştur. Şairin en az bilinen şiirleri ise kasideleridir. Âzerî’nin, beş farklı mecmu?a-i eş?ârda 11 kasidesi tespit edilmiştir. Bu şiirlerden dokuzunun metni, beş farklı araştırmacı tarafından ve tek nüsha üzerinden latinize edilmiştir. İki kasidesi ise ilk kez bu makalede neşredilecektir. Âzerî Çelebi’nin kasidelerinden beşi Sultan II. Selîm’in medhinde kaleme alınmıştır. Şairin Sultan III. Murâd, Hoca Sa?deddîn, Bostanzâde Mehmed Efendi, Sokollu Mehmed Paşa ve Nişancı Mahmûd Çelebi hakkında da birer kasidesi vardır. Bir kasidenin kim için kaleme alındığı ise meçhuldür.
Bu makale üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, Âzerî’nin hayatı ve eserleri üzerinde durulmuştur. 51 numaralı mühimme defterinden hareketle şairin hususî hayatına dair bazı önemli ayrıntılara işaret edilmiştir. İkinci bölümde, kasidelerin bulunduğu mecmu?a-i eş?ârlar tanıtılarak metin neşrinde takip edilen usûl hakkında bilgi verilmiştir. Devamında ise Azerî Çelebi’nin neşredilen kasideleri hakkında değerlendirmelerde bulunulmuştur. Kasideler sırasıyla muhtevaları itibariyle tetkik edildikten sonra da şekil, dil ve üslûp hususiyetleri üzerinde durulmuştur. Son bölümde sekiz kasidenin tenkitli, üç kasidenin ise latinize metni sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Âzerî İbrahim Çelebi, kaside, medhiye, mecmu?a-i eş?âr, II. Selîm