Özet
NOVELLADA KARAKTERLERİN AÇILMASINDA DİYALOGLARIN ROLÜ
Yeni karakterler döneminin kendi talebidir. Bilindiği gibi, içerik olarak yeni sanat yeni şekillerden değil, yeni insanlarlarla doğar. Zira sanat toplumdaki değişikliklere tepkisiz kalmaz. Bu anlamda belli bir dönemde yaratılmış karakterlerin toplumda baş veren sosyal-manevi olaylarla ilişkilendirilmesi insanın mevcut toplumda pozisyonunu belirlemeye yardımcı oluyor. Karakter tipini bu veya diğer yazar değil, dönemin kendisi ve bu dönemin problematikası belirliyor. Bu anlamda Azerbaycan edebiyatında Mirza Celil’in kahramanları yeni karakter tipini temsil ediyor. Onlar daha çok cehaletin, eğitimsizliğin ve dini fanatizmin yetiştirdiği aciz insanlardır. Tahminen aynı dönemde Amerikan edebiyatında kendi farklı üslubu (tarzı) ile mühürünü basmış O.Henry de yeni karakter tipinin yaratıcısıdır. O.Henry de çiğnenmiş yollardan çıkarak insan hasletini, onun gerçek değerini göstermek için onları günlük yaşam sıkıntıları fonunda gözden geçirerek, insan psikolojisinin en gizli katlarına yol açmaya çalışmıştır. İster Celil Memmedguluzade, isterse de O.Henry çok yönlü tariflerden vazgeçerek, geniş anlatımlar yerine somut hayat sahnelerini eserlerinin nesnesine çevirmişler.
Makalede XX yüzyılın başlarında Azerbaycan edebiyatında kendi ferdi uslubu ile seçilen Celil Memmedguluzade, Amerika edebiyatında ise O.Henry tarafindan yaratılmış novellalarda karakter tipinin açılmasında diyalogların rolü anlatılıyor. Makale yazarı her iki yazarı karşılaştırmakla onların karakter türünün belirlenmesinde diyalog yaratmakla bağlı benzer ve farklı yönlerini tahlil etmiştir. Makalede aynı zamanda karakterin açılmasına hizmet eden bu diyalogların yaratılmasında kullanılan teknikler, halkçılık ve realizm yolunu tutmuş her iki yazarın üslubu, novellalarının sanatsal dili ve b. anlatılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Celil Memmedguluzade, O.Henry, karakter türü, sanatsal dil, diyaloğun şekilleri