Özet
FİRDEVSÎ ŞÂHNÂME'SİNİN TÜRKÇE İLK ÇEVİRİSİ ÜZERİNE
İran’ın millî şairi kabul edilen Firdevsî ve eseri Şâhnâme, dünya çapında tanınan ve birçok dile çevirisi yapılmış millî bir destan örneğidir. Şâhnâme, sadece İranlıları değil diğer toplumların da kültürlerini ve edebiyatlarını büyük ölçüde etkilemiş bir eserdir.
Şâhnâme’nin 15. yüzyıldan itibaren Türkçeye birçok çevirisi yapılmış; bununla birlikte yine Şâhnâme konu, vezin ve içerik gibi özellikleri bakımından Türk edebiyatında birçok şaire ilham kaynağı olmuştur. Tarih yazıcılığımızın şekillenmesinde de önemli etkileri görülen bir eserdir. Hem edebî hem de tarih yazıcılığı bakımından, geçmişte Şâhnâme’den çokça yararlanılmıştır. Halkın da anlayabileceği biçimde Türkçe Şâhnâme tercümelerinin yapılması ilerleyen dönemlerde halk arasında Şâhnâme anlatıcılarının, kıssa-hânların ortaya çıkmasına hatta meddahlık geleneğinin oluşmasına etki etmiştir.
Çalışmamızın amacı; Firdevsî, Şâhnâme, Şâhnâme’nin Türk kültürü, hikâye anlatıcılığı ve tarih yazıcılığı gibi konulardaki derin etkilerine değinmek, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesinde bulunan Hazine 1116 numarada kayıtlı mensur Şâhnâme tercümesini dil ve yazım özellikleri bakımından ayrıntılı biçimde tanıtmak ve tercümedeki dönemin genel özelliklerinden farklı olan kullanımları açıklamaktır.
Anahtar Kelimeler
Şâhnâme, Firdevsî, Eski Anadolu Türkçesi, Mensur Çeviri, Türk Edebiyatı.