AZERBAYCAN TÜRKÇESI VE FARSÇANIN EYLEM YAPISINDAKI BAĞDEĞER DIZGESININ BAĞIMSAL DILBILGISI KURAMINA GÖRE KARŞILAŞTIRILMASI
(A CONTRASTIVE ANALYSIS OF VERB CONSTRUCTIONS CONSIDERING VALENCY IN FARSI AND AZERBAIJANI TURKISH LANGUAGES ON THE BASIS OF DEPENDENCY GRAMMAR
)
|
Yazar
|
:
Robabeh TAGHIZADEHZONUZ
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2020
|
|
Sayı |
:
23
|
|
Sayfa |
:
281-293
|
Özet
Farsça ve Azerbaycan Türkçesi her zaman yakın ilişkide olup birbirlerini çeşitli açılardan etkilemişlerdir. Bu iç içe yaşayan iki dilin karşılıklı etkileşimi, dil karışmasından dil kaybına kadar çeşitli dil değinimi görünümlerinin sergilenmesine yol açmıştır. Bu dillerde tümce yapısı ve değinim kaynaklı dil olaylarını gözlemlemek adına bu çalışmada tümcenin temel ögelerinden olan eylemlerin sözdizimsel bağdeğer (valency) dizgesi incelenip karşılaştırıldı. Bu doğrultuda 89 Farsça eylem ve onların Azerbaycan Türkçesindeki karşılıkları G.H Saedi’nin Farsça yazılmış Azadaran-e Bayal romanı ve Türkçe çevirisinden (Beyel Ezalıları) seçildi. Bu eylemlerin zorunlu ve zorunlu olmayan tamlayıcıları Farsça tümce ve çeviri tümcelerden çıkarılıp karşılaştırıldı. Araştırmanın sonuçlarına dayanarak seçilmiş eylemlerin %85’nin nicel ve nitel çözümlemede benzer sözdizimsel davranış ve tutum sergiledikleri saptandı. Bu sözdizimsel benzerlik iki dil arasındaki kelimesi kelimesine çeviri işleminde kolaylık sağlarken her dili diğer dil konuşurlarına öğretirken dil girişimine yola açarak öğretimi zorlaştıracak niteliktedir.
Anahtar Kelimeler
Bağımsal Dilbilgisi, Bağdeğer Kuramı, Farsça, Azerbaycan Türkçesi, Bağımlı Öge
Abstract
Both Farsi and Azerbaijani Turkish languages have always been in close connection and have influenced each other in different ways. Interaction between these two intertwined languages has led to different models of language contact from language intervention to language loss. In order to become more familiar with the structure of sentences and contact-induced phenomena in these languages, this research examines syntactic valencys of verb as one of the essential linguistic elements of a sentence. For this purpose, 89 Farsi verbs and their Azerbaijani Turkish equivalents were chosen from G.H Saedi’s Azadaran Bayal, a collection of short stories written in Farsi and translated into Azerbaijani Turkish. Then obligatory and optional complements of each verb (both Farsi and its Azerbaijani Turkish equivalent in the same sentence) were determined and compared. The results of this study show that the majority of selected equivalent verbs (85%) behave similarly in terms of quality and quantity of required obligatory and optional dependents. The results suggest that these syntactic similarities can decrease ambiguities when word by word translation takes place but cause negative interference in verbs with different valency in learning Farsi or Azerbaijani Turkish as a second language.
Keywords
Dependency Grammar, Valency Theory, Farsi, Azerbaijani Turkish, Dependent