KIRGIZ TÜRKÇESİNDE PARÇACIKLARIN İŞLEVLERİ
(FUNCTIONS OF PARTICLES IN KYRGYZ TURKISH
)
|
Yazar
|
:
Dr. Öğr. Üyesi Gülsine UZUN
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2021
|
|
Sayı |
:
24
|
|
Sayfa |
:
84-103
|
Özet
Birçok çalışmada farklı adlandırılan parçacıklar, tek başlarına bir anlamı olmayan, cümle içinde birbirine bağlı kelimeler arasında ilgi kurarak anlatımı güçlendirmeye ve bazı soyut kavramları (sınırlandırma, kuvvetlendirme, pekiştirme, şüphe, onay vb.) ifade etmeye yarayan yardımcı sözler olarak tanımlanabilir. Bu özellikleriyle çoğu zaman edatlardan ayrı ele alınırlar. Diğer yardımcı sözler gibi parçacıklar da tek başına cümle öğelerinin görevini yerine getirmez. Eklendiği kelime, cümlenin hangi ögesinin görevini yapıyorsa, parçacık da o ögenin yapısında yer alır. Parçacıklar hem anlam hem de gramer açısından diğer kelime gruplarından farklıdır. Bir parçacık ile sözcük arasındaki fark, parçacığın tam bir somut anlamı olmamasıdır, soyut bir anlama sahiptirler. Tek tek kelimelere, cümle parçalarına veya tüm cümleye çeşitli ek anlamlar, duygusallık veya kiplik anlamlar katarlar. Kırgız Türkçesinde edatlardan farklı bir grupta ele alınan parçacıklar, Kırgız gramerciler tarafından yardımcı sözlerin bir bölümü olarak nitelendirilmiştir. Bu parçacıklar Kırgız gramerciler tarafından farklı sınıflandırmalarla verilmiş olsa da, kavram olarak parçacığın ne olduğu ile ilgili aşağı yukarı aynı görüşlere sahip oldukları söylenebilir. Bu çalışmada Kırgız gramercilerin görüşleri doğrultusunda parçacıkların işlevleri verilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kırgız Türkçesi, parçacık, klitik, enklitik, işlevsel kelime.
Abstract
In many studies, differently named particles can be defined as auxiliary words that do not have a meaning on their own, and help to strengthen the expression and express some abstract concepts (constraint, reinforcement, reinforcement, suspicion, approval, etc.) by establishing interest between words connected to each other in a sentence. With these properties, they are often considered separate from prepositions. Like other auxiliary phrases, particles alone do not do the job of sentence elements. The word to which it is added does whatever element of the sentence does its task, the particle is also in the structure of that element. The particles differ from other groups of words in both meaning and grammar. The difference between a particle and a word is that the particle does not have an exact concrete meaning, they have an abstract meaning. They add various additional meanings, sentimental or modal meanings to individual words, sentence fragments, or the entire sentence. The particles, which are considered in a different group than prepositions in Kyrgyz Turkish, have been described by Kyrgyz grammarians as part of auxiliary words. Although these particles are given by Kyrgyz grammarians with different classifications, it can be said that they have roughly the same views on what the particle is as a concept. In this study, the functions of particles are tried to be given in line with the views of Kyrgyz grammarians.
Keywords
Kyrgyz Turkish, particle, clitic, enclitic, functional word.