MOĞOLİSTAN’IN ÖVÖR KHAVTSAL VADİSİ’NDEKİ IV NUMARALI UYGUR KURGANI HAKKINDA NOTLAR
(NOTES ON THE UYGHUR CAIRN IN MONGOLIA'S OVOR KHAVTSAL VALLEY
)
|
Yazar
|
:
Prof. Dr. Şaban Doğan
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2020
|
|
Sayı |
:
23
|
|
Sayfa |
:
147-172
|
Özet
Günümüzde Moğolistan sınırlarında kalan Orhun Vadisi; Hun, Köktürk ve Uygurlar tarafından kutsal kabul edilen önemli bir bölgedir. Bahse konu üç devletin de yönetim merkezi olarak kullandığı bu bölgede pek çok yazıt, anıt mezar külliyesi ve kurgan bulunmaktadır. Moğolistan’da her yıl, onlarca uluslararası kazı ekibi, Orhun Vadisi başta olmak üzere ülkenin farklı bölgelerinde Hun, Köktürk, Uygur ve Moğollara ait kültürel ve tarihî alanlarda kazı çalışmaları ve yüzey araştırmaları yapmaktadır. Türkiye’den sadece bir ekibin yer aldığı 2019 yılı kazılarında Moğolistan’daki ekip sayısının 70 civarında olduğu bilinmektedir. TİKA tarafından organize edilen kazı çalışmaları bir tarafa bırakılacak olursa Moğolistan coğrafyasına Türk üniversitelerinin beklenen ilgiyi göstermediği görülmektedir.
Bu çalışmada, 2019 yazında İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi ile Moğolistan Bilim ve Teknoloji Üniversitesi ortaklığında gerçekleştirilen, Ötüken Uygur Kağanlığı’nın başkenti Karabalgasun yakınlarındaki Övör Khavtsal Vadisi’nde yer alan ve asiller mezarlığı olduğu düşünülen alandaki IV numaralı kurgan kazısı üzerine tespit ve değerlendirmeler yapılacaktır. Övör Khavtsal Vadisi’ndeki IV Numaralı Uygur Kurganı Kazısı, bildiğimiz kadarıyla, bir Türk Üniversitesi tarafından bu coğrafyada bir Moğol Üniversitesi ortaklığında yapılan ilk kazı çalışmasıdır. Türk ve Moğol ortak kazı ekibi tarafından hazırlanan rapora dayanan bu çalışmada amaç; kurganı, mimari özellikleri başta olmak üzere, tanıtmak ve ilgili kazı çalışmasının sonuçlarını bilim âleminin dikkatine sunmaktır.
Anahtar Kelimeler
Moğolistan, Övör Khavtsal Vadisi, Uygur Kurganları, Anıt Külliye, Kazı Çalışmaları
Abstract
Orkhon Valley, which is on the borders of Mongolia at the present, it is an important region that is considered sacred by Hun, Köktürk and Uyghurs. There are many inscriptions, monument complexes and cairns in this region, which is used as the administrative center of all three states. Every year in Mongolia, dozens of international excavation teams conduct excavations and surveys in cultural and historical areas belonging to Hun, Köktürk, Uyghur and Mongolians in different regions of the country, especially in Orkhon Valley. Only one team from Turkey participated in the excavations of 2019 the number of teams in Mongolia is known to be around 70. Leaving aside the excavations organized by TIKA, it is seen that Turkish universities do not show the expected interest in the Mongolian geography.
In this study, in the summer of 2019, determinations and evaluations will be made on the cairn excavation numbered IV in Ovör Khavtsal Valley near Karabalgasun, the capital of Otüken Uyghur Khaganate, carried out in partnership with Izmir Kâtip Çelebi University and Mongolia University of Science and Technology. As far as we know, the Uyghur Cairn Excavation Number IV in Ovör Khavtsal Valley is the first excavation carried out by a Turkish University in partnership with a Mongolian University in this geography. The aim of this study, based on the report prepared by the Turkish and Mongolian joint excavation team; To introduce the cairn, especially its architectural features, and to present the results of the relevant excavation to the scientific world.
Keywords
Mongolia, Ovör Khavtsal Valley, Uyghur Cairns, Monument Complex, Excavations