KIRGIZİSTAN’DA AYTMATOVŞİNASLIĞIN ORTAYA ÇIKIŞI VE AYTMATOV ÜZERİNE YAPILAN İLK ÇALIŞMALAR (1956-1980)
(THE EMERGENCE OF AYTMATOV RESEARCH IN KYRGYZSTAN AND FIRST STUDIES ON CHINGIZ AITMATOV
)
|
Yazar
|
:
Dr. Gökcan ÇELİK
, Prof. Dr. Layli ÜKÜBAYEVA
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2021
|
|
Sayı |
:
24
|
|
Sayfa |
:
33-50
|
Özet
Öz
Atalarının, halkının ve toprağının ruhunu en gerçekçi haliyle eserlerine aksettirebilmiş, Orta Asya bozkırlarından tüm dünyaya uzanabilmiş söz bilgesi Aytmatov, bıraktığı edebî mirasla tarihteki yerini almış büyük bir sanatçıdır. Öyle ki eserleri pek çok dile çevrilmiş ve çevrildiği hemen hemen her dilin literatüründe bilimsel çalışmalara konu olmuştur. Dolayısıyla edebiyat dünyasında boy gösterdiği ilk günden itibaren sembolik bir dil kullanmayı yeğleyen Aytmatov’un tanınmasında, anlaşılmasında ve benimsenmesinde üzerinde çalışmalar yapan edebiyatçı/araştırmacı ve eleştirmenlerin rolü oldukça büyüktür. Bu çalışmada, Kırgızistan’da bir bilim kürsüsü olarak okutulan ‘Aytmatov taanuu’ (Aytmatovşinaslık) hakkında bilgi verilerek bu bilim kürsüsünün temellerini oluşturan Kırgızistan’daki ilk çalışmalar araştırmacılarıyla birlikte değerlendirilecek ve 1980’li yıllara kadar Aytmatov fenomeninin gün be gün gelişimi ortaya konacaktır.
Anahtar Kelimeler
Cengiz Aytmatov, Kırgız edebiyatı, Sovyet edebiyatı, eleştiri, fenomen
Abstract
Abstract
Aytmatov, the word sage who was able to bring the spirit of his ancestors, people and land to his works in his most realistic form and reached from the steppes of Central Asia to the whole world, is a great artist who has taken his place in history with his literary heritage. So much so that his works have been translated into many languages and have been the subject of scientific studies in the literature of almost every language in which he has been translated. Therefore, the role of literaries/researchers and critics working on the recognition, understanding and adopting of Aytmatov, who prefers to use symbolic language from the first day he appeared in the literary world, is quite large. In this study, information will be given about the science of 'Aytmatov taanuu' (Aytmatovşinas) which is taught as a science court in Kyrgyzstan, the first studies in Kyrgyzstan, which form the foundations of this science court, will be evaluated together with their researchers and the day-to-day development of the Aytmatov phenomenon will be revealed until the 1980s.
Keywords
Chingiz Aitmatov, Kyrgyz literature, Soviet literature, criticism, phenomenon