A. BEHRAMOĞLU’NUN A. S. PUŞKİN’DEN YAPTIĞI ŞİİR ÇEVİRİLERİNDEKİ ZAMANSAL FARKLILIKLAR: SORUNLAR VE ÇÖZÜMLER
(TEMPORAL DIFFERENCES IN A. S. PUSHKIN'S POEMS TRANSLATED BY A. BEHRAMOĞLU INTO TURKISH: CHALLENGES AND SOLUTIONS
)
|
Yazar
|
:
Prof. Dr. İlyas Üstünyer
, Elfiye Seyfullina
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
9
|
|
Sayı |
:
25
|
|
Sayfa |
:
34-51
|
Özet
Bu çalışmanın amacı, Ataol Behramoğlu’nun Aleksandr Sergeyeviç Puşkin (1899-1937)’den Türkçeye çevirdiği bazı şiirlerdeki leksikolojik birimlerde Zamansal Farklılık’tan kaynaklanan anlam daralması ve genişlemesini erek dilde çevirmenin hangi çeviri yöntemleriyle aştığını tespit etmektir. Bu amaçla, Behramoğlu’nun çevirileri topladığı Rusça-Türkçe bakışımlı Seviyordum Sizi, Seçme Şiirler (2012) adlı çeviri seçkisi araştırmanın hareket noktası/evreni olarak tespit edilmiştir. Seçkideki 68 şiir çevirisi Olasılığa Dayanmayan Örnek Seçim Yöntemi ile taranarak 20 şiir örneklem olarak alınmıştır. Kaynak metnindeki örneklemlerdeki Zamansal Farklılık’tan kaynaklanan anlam yitimi ve genişlemesine uğrayabilecek leksikolojik birimler kaynak metnin sözlükleri aracılığıyla saptanmıştır. Kaynak metinde anlam daralması ve genişlemesi potansiyeline sahip, hatta kaynak metinde belirleyici işleve sahip olup erek metinde görmezden gelinen leksikolojik birimler Türkçedeki özdeşleri ile eşdeğerlik açısından karşılaştırılmıştır. Elde edilen bulgular içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Behramoğlu çevirilerinde Zamansal Farklılık(ZF)’tan kaynaklanan zorlukları erek dile aktarırken James Holmes’in “Tarihselleştirerek çeviri” ve “Yenileştirerek çeviri” teknikleri ile aşmaya çalıştığı tespit eidlmiştir. “Tarihselleştirerek çeviri” ve “Yenileştirerek çeviri” türlerine erişmek için de 5 çeviri yönteminin kullanıldığı saptanmıştır. Mevcut çalışmadaki bulguların Rusçadan Türkçeye yapılacak çeviri çalışmaları ve çeviri eleştirilerinde yol gösterici olacağı beklenmektedir.
Anahtar Kelimeler
Şiir çevirisi, çeviri karşılaştırması, eşdeğerlik, Rusçadan Türkçeye çeviri eleştirisi.
Abstract
The purpose of this research is to figure out how Ataol Behramoglu overcame narrowing and expansion of meanings in target language originating from temporal differences in lexicological units in some of Aleksandr Sergeyevich Pushkin (1899-1937)’s poems that were translated into Turkish. For this purpose, the collection of Behramoğlu’s translations of A. Pushkin’s poems entitled Seviyordum Sizi, Seçme Şiirler (I used to love you, selected poems) has been selected for elaboration. Non-Probability Sampling Method was used to select 20 poems as samples out of 68 ones in the collection. Lexicological units in the sourse text that may be subject to loss and expansion of meanings due to Temporal Differences while translating them into target language have been identified and later the findings were compared with their Turkish equivalents. The obtained findings were analyzed by means of content analysis method. We foud out that the problems arising from temporal differences in the target language have overcome by applying techniques of "historicizing translation" and "translation by renovating" developed by James Holmes (1924-1986). To achieve the purposes of "historicizing translation" and "translation by renovating" the translator has used 5 distinct translation methods. It is expected that the findings of the given research will contribute to the Russian to Turkish translation studies and translation criticism.
Keywords
Poety translation, contrasting translation, equivalence, translation critisism.