GELENEĞİN DÖNÜŞÜMÜ ÖRNEĞİ OLARAK DİJİTAL BİR KIRKLAMA: “YOUTUBE KIRKLAMASI”
(A DIGITAL BREAKDOWN AS AN EXAMPLE OF TRANSFORMATION OF TRADITION: "YOUTUBE KIRKLAMASI" SUMMARY
)
|
Yazar
|
:
Prof. Dr. Rezan KARAKAŞ
, Birsen ARAZ
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
9
|
|
Sayı |
:
26
|
|
Sayfa |
:
1-13
|
Özet
Kırklama; doğumdan sonra bebeğin ve annenin bazı sembolik nesneler, dua sözleri ve bazı kalıp davranışlar eşliğinde törensel olarak yıkanmasıdır. Geçmişten günümüze Türk halk kültüründe sürdürülen bu geleneksel uygulama, iletişim teknolojilerinin gelişmesiyle dijital ortamda da görünür hâle gelmiştir.
Bu araştırmada Türk halk kültüründe doğum sonrası geleneklerden biri olarak icra edilen “kırk çıkarma” ritüelinin dijital ortamdaki dönüşüm hikâyesi irdelenmiştir. Bu bağlamda sosyal medya uygulamalarından biri olan Youtube kanalında yer alan kırklama videolarının içerikleri analiz edilmiştir. Videolarda altın, para, tuz, şeker, pirinç, un, süt, ip, ayakkabı, kalem, makas, alyans, Kur’an-ı Kerim, tespih, pamuk, anahtar ve sabun gibi unsurların özenle seçilerek ilgili içeriğe dâhil edildiği tespit edilmiştir. Dijital kırklama içeriklerinde toplumsal hafızada yer alan unsurlara ek olarak ayrıca bireysel isteklerin temsil edildiği nesnelere de yer verilmiştir Birçoğu genellikle genç anneler tarafından hazırlanan hareketli metinler, dijital izleyicinin beğenisine sunulmuştur.
Bu çalışmada geleneksel kültürde bebeğin kırk günlük süreyi tamamladığının işareti sayılan, bir tür arınma olarak kabul edilen kırklama töreninin dijital ortamda çoğunlukla bireylerin eğlenmek, beğenilmek ve yorum almak beklentisiyle oluşturdukları bir araç hâline geldiği sonucuna varılmıştır. Sanal ortam kırklamalarında geleneksel kırklamanın icracısı olan “yaşlı kadın” imgesinin etkisinin azaldığı, onun yerini çoğunlukla genç ve bakımlı annelerin aldığı tespit edilmiştir. Öte yandan çeşitli istek ve beklentilerle hazırlanan içeriklerle -her ne kadar asıl amaç olmasa da- yüzyıllar öncesinden günümüze uzanan bir gelenek, nispeten geleceğe taşınmış, yeni nesillere aktarılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Sosyal medya, dijitalleşme, Youtube, Youtube içerik üreticisi, kırklama ritüeli
Abstract
Over 40 days; It is the ceremony washing of the baby and the mother after birth, accompanied by some symbolic objects, words of prayer, and some type of behavior. This traditional implementation, which has been carried out in Turkish folk culture from the past to the present, can be seen in the digital environment with the development of intercommunication technologies.
In this research, the transformation story of the “forty making” ceremony, which is performed as one of the post-natal traditions in Turkish folk culture, was viewed in the digital environment. In this case, the substances of the clipping videos on the Youtube channel, one of the social media applications, were analyzed. It has been identified that elements such as gold, money, salt, sugar, rice, flour, milk, rope, shoes, pen, scissors, wedding ring, The Holly Quran, rosary, cotton, keys and soap are included in the related content in the videos. Besides to the elements in the social memory, the contents of digital clipping also included objects showing individual desires. Moving texts, many of which were usually arranged by young mothers, were presented to the digital audience.
In this study, it was accomplished that over 40 days ceremony, which is considered as a kind of purification, which is considered as a sign that the baby has fulfilled the forty-day period in traditional culture, has become an instrument that individuals mostly constitute in the digital environment with the hope of having fun, being liked and taking on comments. It has been determined that the effect of the image of the "old woman" who is the performer of the traditional shearing diminished in imaginary environment shearing, and it was generally replaced by young and well-groomed mothers. Moreover, with the contents prepared with diverse requests and expectations - although it is not the main intent - a tradition dating back centuries ago has been relatively moved to the future and handed on to new generations.
Keywords
Social media, digitalization, Youtube, Youtube content producer, Over 40 days ritual