KLASİK TÜRK ŞİİRİNİN ARAŞTIRMA METOTLARI VE TİPOLOJİSİ ÜZERİNE
(ON THE TYPOLOGY AND METHOD OF RESEARCH İNTO MEDIAEVAL TURKISH POETRY
)
|
Yazar
|
:
Elizbar CAVELİDZE
|
Çeviren
İlyas ÜSTÜNYER
|
|
Türü |
:
Çeviri
|
|
Baskı Yılı |
:
9
|
|
Sayı |
:
26
|
|
Sayfa |
:
14-26
|
Özet
Klasik (Orta Çağ) Türk şiirinin karakteristik özgünlükleri ve anlam evrenleri sözcük, ifade, söylem kalıpları ve figüratif dil gibi araçsal unsurların kendi aralarındaki kombinasyonlarından oluşmaktaydı. Bu anlam evrenlerinin hiç kuşkusuz iki temel öznesi de şair ve okur idi. Öznelerin, verili araçlar yoluyla insanın sınırsız duygu ve düşünce dünyasını ifade etme ve anlamlandırma iddiaları asırlarca hem yerli hem de yabancı araştırmacılar tarafından tartışılmıştır. İfade aracı dilde içkin kültürel kodlara hangi metotlarla yaklaşılacağı da anlamlandırma uğraşında belirleyici olmuştur. Bu çalışmada Klasik Türk şiirindeki değişik bileşenlerin bir araya gelmesiyle oluşan anlam evrenlerini çözümlemek için hangi metotların kullanılabileceği ve bu metotların tespitinde Klasik Türk şiirinin tipolojisinin yerinin ne olabileceği araştırılmıştır. Bunun için öncelikle Klasik Türk şairinin, dünyayı üzerinden algıladığı ve kodladığı “ikinci dili”, bu dilin dönem okurundaki karşılığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bunun için de Klasik Türk şiirinin “özdeşlik estetiği” ve “karşıtlık esteği” gibi metotlarla incelenebileceği savlanarak bu düşünce temellendirilmeye çalışılmıştır. Ayrıca, Klasik Türk şiirinin tipolojisinin de araştırma metodlarının seçiminde belirleyici olduğu temellendirilmeye çalışılmıştır. Çalışmada ortaya konulan bulguların gelecekte alanda yapılacak çalışmalara katkıda bulunacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler
Klasik Türk şiiri, karakteristiği, araştırma metotları, tipolojisi, şair-okur ilişkisi.
Abstract
The semantic universes of Classical (Medieval) Turkish poetry consisted of combinations of unique instrumental elements such as words, expressions, discourse patterns and figurative language. Undoubtedly, the two main subjects, the poet and the reader also were the decisive in the determination of universes of meaning in the classical Turkish poetry. Both domestic and foreign researchers have debated for centuries the ability of poets to express and make sense of the human's boundless world of emotions and thoughts with given tools. The methods by which the cultural codes in the language will be analyzed have also been decisive in making sense of the poems. In this article, it has been investigated which methods can be used to analyze the meaning universes of Classical Turkish poetry and what place of the typology of Classical Turkish poetry might have in the determination of these methods. For this purpose, firstly, the "second language" that involved cultural features as well that the Classical Turkish poet used and coded the world over, and the equivalent of this language in the reader of the period were tried to be revealed. For this reason, this idea has been tried to be grounded by claiming that Classical Turkish poetry can be examined with methods such as "identity aesthetics" and "contrast aesthetics". In addition, it has been tried to be grounded that the typology of Classical Turkish poetry is also decisive in the selection of the methods to be used while researching this poem. It is thought that the findings of the study will contribute to future studies in the field.
Keywords
Classical Turkish poetry, research methods of the field, characteristic, typology, poet-reader relat