DOĞA ŞİİRİNDEN EKO-ŞİİRE: ŞİİRDE EKOLOJİK İÇERİK VE SALÂH BİRSEL'İN BİR ŞİİRİ ÜZERİNE ÇÖZÜMLEME
(FROM NATURE POETRY TO ECO-POETRY: ECOLOGICAL CONTENT IN POETRY AND AN ANALYSİS ON A POEM OF SALÂH BİRSEL
)
|
Yazar
|
:
Prof. Dr. Gülsemin Hazer
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
9
|
|
Sayı |
:
26
|
|
Sayfa |
:
27-46
|
Özet
20. yüzyıldan itibaren ortaya çıkan çevre sorunları, doğaya farklı bir dikkatle bakılması gerektiğini gösterir ve bu sorunlara çözüm bulmaya çalışan çevrebilim çalışmalarının başlamasına yol açar. Diğer disiplinlerde de karşılığı olan bu gelişmenin, edebiyata yansıması ise iki yönlü olur. Bir yandan çevre sorunlarını gündeme getiren edebî eserler kaleme alınmaya başlarken bir yandan da edebî eserleri farklı yaklaşımlarla inceleyen çevreci eleştiri (eco-criticism) gelişir. İnsana, içinde yer aldığı çevreye ya da doğaya yaşam merkezli bakılması gerektiğini gösteren eserlerde, farklı bir doğa algısına yer verildiği söylenebilir. Sanat eserinin en eski süjelerinden biri olan doğanın şiirdeki görünümünü etkileyen bu gelişme, doğa şiirinin alt türlerini doğurur. Bu çalışmada öncelikle ‘pastoral şiir’, ‘doğa şiiri’ ve ‘doğa şiiri’ üst başlığı altında değerlendirilen ‘çevresel şiir’ ile ‘eko-şiir’ hakkında bilgiler verilerek aralarındaki fark ve benzerliklere değinilmiştir. Çalışmanın ikinci kısmında ise, ‘doğa şiiri’, ‘çevresel şiir’ ve ‘eko-şiir’ arasında karmaşık bir ilişki olduğu, ‘eko-şiir’ olarak tanımlanmayan şiirlerin de çevreci bir öz taşıyabileceği gösterilmeye çalışılmıştır. İnceleme konusu olarak seçilen Salâh Birsel’in “Ölüyoruz Siz Güzelleşin” şiirinde varlıkların ölüm sonrası maddeye dönüşerek toprağa karışma döngüsü anlatılmaktadır. Şairin beden, ölüm ve doğa arasında kurduğu ilişki, şiiri ‘Derin Ekoloji’ ve Posthümanist anlayış içinde yer alan ‘Yeni Maddeci’ eleştiriye göre okuma imkânı vermektedir. Çözümlemede, şiirdeki karşıtlık veya eşdeğerlik ilişkilerinden hareketle yüzey alandan derin yapıya ulaşmaya çalışılan bir yol izlenilmiştir.
Anahtar Kelimeler
“Ölüyoruz Siz Güzelleşin”, Eko-şiir, Çevresel Şiir, Doğa Şiiri, Derin Ekoloji, Yeni Maddecilik
Abstract
The environmental problems that have emerged since the 20th century show the need to look at nature with a different attention and lead to the start of environmental studies that try to find solutions to these problems. The reflection of this development, which has its counterpart in other disciplines, on literature is twofold. On the one hand, literary works that bring environmental problems to the agenda begin to be written, on the other hand, eco-criticism, which examines literary works with different approaches, develops. It can be said that a different perception of nature is included in the works that show that people, the environment they live in, or nature should be viewed as life-centered. This development, which affects the reflection of nature, which is one of the oldest subjects of the work of art, to poetry gives birth to sub-genres of nature poetry. In this study, first of all, the differences and similarities between ‘environmental poetry’ and ‘eco-poetry’, which are evaluated under the headings of ‘pastoral poetry’, ‘nature poetry’ and ‘nature poetry’, are mentioned. In the second part of the study, it has been tried to show that there is a complex relationship between 'nature poetry', 'environmental poetry' and 'eco-poetry', and that poems that are not defined as 'eco-poetry' can also have an environmentalist essence. In Salâh Birsel's poem "Ölüyoruz Siz Güzelleşin", which was chosen as the subject of the study, the cycle of beings turning into matter after death and mixing with the soil is explained. The cycle poem in question gives the opportunity to read according to the ‘New Materialist’ criticism within the ‘Deep Ecology’ and Posthumanist understanding. In the analysis, a path that tries to reach the deep structure from the surface area, based on the relations of opposition or equivalence in the poem, has been followed.
Keywords
“Ölüyoruz Siz Güzelleşin”, Eco-poetry, Environmental Poetry, Nature Poetry, Deep Ecology, New Materi